บุหรี่เป็นสาเหตุอันดับสองของการเสียชีวิตทั่วโลก ครึ่งหนึ่งของคนที่สูบบุหรี่ทั่วโลกในปัจจุบัน คือประมาณ 650 ล้านคน จะเสียชีวิตจากการสูบบุหรี่ แต่ที่น่าตกใจมากกว่า คือ คนไม่สูบบุหรี่หลายแสนคนต้องเสียชีวิตในแต่ละปีด้วยบุหรี่มือสอง
มูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่ สูบบุหรี่ให้นิยามของควันบุหรี่มือสองไว้ว่า “ควันบุหรี่มือสอง” หรือที่เรียกว่าควันบุหรี่ในสภาพแวดล้อม เป็นส่วนผสมของก๊าซและฝอยละออง เล็ก ๆ ที่ซับซ้อน จะหมายความรวมถึงควันจากบุหรี่ ซิการ์ หรือไปป์
เนื่องจากควันจากปลายมวนบุหรี่ที่ลอยอยู่ในอากาศขณะไม่มีการสูบ มีอุณหภูมิเผาไหม้ที่ต่ำกว่า และอยู่ในสภาพแวดล้อมต่างจากควันที่คนสูบบุหรี่สูดเข้าไป สารพิษหลายชนิดจึงมีความเข้มข้นมากกว่า ซึ่งในควันบุหรี่มีสารพิษมากกว่า 4,000 ชนิด
ในควันบุหรี่มือสองประกอบด้วยสารกว่า 250 ชนิดที่เป็นสารพิษและสารก่อมะเร็ง เช่น นิโคติน เป็นสารที่ทำให้เกิดการเสพติดและทำให้เกิดโรคหัวใจ ทาร์ ประกอบด้วยสารก่อมะเร็งหลายชนิด คาร์บอนมอนอก ไซด์ เป็นก๊าซชนิดเดียวกับที่พ่นออกมาจากท่อไอเสียรถยนต์ ก๊าซนี้จะขัดขวางการลำเลียงออกซิเจนของเม็ดเลือดแดง ไฮโดร เจนไซยาไนด์ เป็นก๊าซที่ทำลายเยื่อบุหลอดลม และถุงลม ทำให้เกิดอาการไอ มีเสมหะ และหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
ไนโตรเจนไดออกไซด์ เป็นก๊าซที่ทำลายเยื่อบุหลอดลม และถุงลมทำให้เป็นโรคถุงลมโป่งพอง แอม โมเนีย มีฤทธิ์ระคายเคืองเนื้อเยื่อ ทำให้แสบตา แสบจมูกหลอดลมอักเสบ ไซยาไนด์ เป็นสารพิษที่ใช้เป็นยาเบื่อหนู สารกัมมันตภาพรังสีโพโลเนียม-210 เป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดโรคมะเร็ง ฟอร์ มาร์ลดีไฮด์
การได้รับควันบุหรี่ในบ้านหรือที่ทำงานจะเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งปอดเพิ่มขึ้นร้อยละ 20-30 ควันบุหรี่มือสองก่อให้เกิดผลกระทบต่อระบบหลอดเลือด ทันทีที่ได้รับควันบุหรี่มือสอง
ศ.นพ.ประกิต วาทีสาธกกิจ เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ กล่าวว่า ดัชนีชี้วัดสภาวะสุขภาพของคนไทย พ.ศ. 2549 พบประเด็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญของคนไทย คือ โรค หลอดเลือดและหัวใจ เป็นโรคเรื้อรังอันดับหนึ่งของคนไทย เป็นสาเหตุการตายมากกว่าปีละ 65,000 ราย
องค์การอนามัยโลก ระบุว่าประมาณ หนึ่งในสี่ของโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นผลจากการสูบบุหรี่ นั้นคือคนไทยประมาณ 16,250 คน ที่เสียชีวิตจากโรคนี้เป็นผลมาจากการสูบบุหรี่ ในจำนวนคนไทย 10 ล้านคนที่สูบบุหรี่ 6 ล้านคนเป็นผู้ที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นวัยที่ผู้สูบบุหรี่จะเริ่มป่วยเป็นโรคหัวใจ โดยเฉพาะผู้ที่เสียชีวิตด้วยโรคหัวใจวายระหว่าง อายุ 35-55 ปี การสูบบุหรี่จะเป็นสาเหตุหลัก
โรคหัวใจและหลอดเลือดนอกจากเป็นผลจากการสูบบุหรี่แล้วยังเป็นผลจากการได้รับควันบุหรี่มือสองด้วย โดยควันบุหรี่มือสองทำให้เลือดแข็งตัวง่ายขึ้น ทำให้เยื่อบุหลอดเลือดฝอยอักเสบ และทำให้เส้นเลือดแข็งตัว
ผู้ที่ได้รับควันบุหรี่มือสองอย่างต่อ เนื่องเพิ่มโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดโรคเส้นเลือดหัวใจตีบขึ้นร้อยละ 25-30 ความจริงนอกจากโรคหลอดเลือดและหัวใจแล้ว กลุ่มโรคที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนกว่ากันก็คือ โรคมะเร็งซึ่งเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตอันดับที่สองของคนไทย
การสูบบุหรี่เป็นสาเหตุของการเกิดโรคมะเร็งในคนถึง 10 ชนิด ตั้งแต่ มะเร็งปอด มะเร็งปากมดลูก มะเร็งช่องปาก มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งกล่องเสียง มะเร็งหลอดอาหาร มะเร็งตับอ่อน และมะเร็งไต
ทั้งนี้เพราะหลักฐานทางวิทยาศาสตร์พิสูจน์แล้วว่า ควันบุหรี่ประกอบด้วยสารก่อมะเร็งกว่า 50 ชนิด เมื่อคนเราหายใจเข้าสู่ปอด สารก่อมะเร็งจากควันบุหรี่จะถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดและ ไหลเวียนไปทั่วร่างกาย จึงทำให้เกิดมะเร็งตามอวัยวะต่าง ๆ ที่พิสูจน์แล้วถึง 10 ชนิด
“ที่จะต้องเน้น คือ ควันบุหรี่ เป็นแหล่งของสารก่อมะเร็งที่สำคัญที่สุด และที่มากที่สุดที่มนุษย์มีโอกาสจะได้รับ แหล่งสารก่อมะเร็งอื่น ๆ เช่น มลพิษในอากาศจากรถยนต์และโรงงานอุตสาหกรรม จากอาหารที่เรากินทุกวัน เช่น สารก่อมะเร็งในอาหารหมักดอง หรืออาหารปิ้ง ๆ ย่าง ๆ ที่ไหม้เกรียม ทั้งหมดนี้รวมกันแล้วยังมีจำนวนสารก่อมะเร็งน้อยกว่าในควันบุหรี่
“ที่สำคัญ การควบคุมแหล่งสารก่อมะเร็งจากควันบุหรี่ เมื่อเทียบกับการควบคุมแหล่งสารก่อมะเร็งจากมลพิษในอากาศหรือจากโรงงานอุตสาหกรรม การควบคุม การจัดระเบียบการสูบบุหรี่ให้เป็นที่เป็นทางเป็นเรื่องที่ทำได้ง่ายกว่า และอยู่ในอำนาจของเราที่จะทำได้ ไม่เหมือนการควบคุมมลพิษในอากาศจากแหล่งอื่น ซึ่งต้องอาศัยหน่วยงานอื่น ๆ ในการแก้ปัญหา” ศ.นพ.ประกิตย้ำ
สถาบันพิทักษ์สิ่งแวดล้อมสหรัฐอเมริกา และศูนย์วิจัยโรคมะเร็งนานาชาติ พิสูจน์แล้วว่า ควันบุหรี่มือสองเป็นสารก่อมะเร็งในมนุษย์ ทั้งนี้ เพราะควันบุหรี่มือสองมีสารก่อมะเร็งมากกว่า 60 ชนิด เมื่อคนไม่สูบบุหรี่ได้รับควันบุหรี่มือสอง เขาได้สูดดมสารก่อมะเร็งเข้าสู่ร่างกายเช่นเดียวกับคนสูบบุหรี่
ยังมีข้อมูลเพิ่มเติมจาก นายแพทย์ใหญ่สหรัฐได้สรุปไว้ว่า ไม่มีระดับที่ปลอดภัยจากการได้รับควันบุหรี่มือสอง แม้จะได้รับเพียงระยะเวลาสั้น ๆ ก็เป็นอันตรายได้ โดยเฉลี่ยแล้วเด็ก ๆ จะได้รับควันบุหรี่มือสองมากกว่าผู้ใหญ่ที่ไม่สูบบุหรี่
เพื่อคุ้มครองสุขภาพของคนที่ไม่สูบบุหรี่จากควันบุหรี่ที่คนอื่นสูบ กฎเกณฑ์ต่าง ๆ ที่กำหนดให้สถานที่สาธารณะต่าง ๆ เป็นเขตที่ห้ามสูบบุหรี่หรือที่เรารับรู้ว่าเป็น “เขตปลอดบุหรี่” จึงถูกกำหนดขึ้น
เนื่องในวันงดสูบบุหรี่โลกปี พ.ศ. 2550 นี้ องค์การอนามัยโลกกำหนดให้ทั่วโลกรณรงค์ให้ “สิ่งแวดล้อมปลอดควันบุหรี่” หรือ “Smoke Free Environment” โดยการเรียกร้องให้สถานที่สาธารณะ ที่ทำงาน พาหนะเดินทางและบ้านปลอดบุหรี่ หรืออีกนัยหนึ่ง สิ่งแวดล้อมปลอดบุหรี่ ควันบุหรี่ 100%
เครื่องระบายอากาศหรือเครื่องกรองอากาศไม่สามารถลดระดับของควันบุหรี่มือสองภายในอาคารให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัยได้ สิ่งแวดล้อมปลอดควันบุหรี่ 100% สามารถป้องกันพนักงานและผู้คนจากโรคร้ายที่มีสาเหตุมาจากควันบุหรี่มือสอง ได้ อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด สิทธิ ที่จะได้รับอากาศบริสุทธิ์ ปราศจากควันบุหรี่มือสอง เป็นสิทธิของคน ทุกคน
เพราะคนส่วนใหญ่ในสังคมเป็นคนไม่สูบบุหรี่ และมีสิทธิที่จะไม่ต้องรับควันบุหรี่มือสองจากคนสูบบุหรี่
ข้อมูลและภาพประกอบจาก
