พ.ร.บ. อุ้มบุญ มีผลบังคับใช้แล้ว รับจ้างอุ้มบุญ โทษจำคุกไม่เกิน 10 ปี ปรับไม่เกิน 2 แสน ส่วนกรณี น้องคาร์เมน เกิดก่อนการบังคับใช้ ชี้พ่ออาจได้สิทธิเป็นผู้ปกครองเด็ก แต่ต้องยื่นเรื่องต่อศาลก่อน
ข่าวคราวเกี่ยวกับการอุ้มบุญ กลับมาเป็นกระแสที่หลายคนสนใจอีกครั้ง หลังคู่เกย์จากสหรัฐอเมริกา พ่อน้องคาร์เมน มีปัญหากับแม่อุ้มบุญชาวไทย เนื่องจากฝั่งแม่อุ้มบุญไม่ยอมเซ็นยกสิทธิการดูแลบุตรให้ผู้เป็นพ่อ จนพวกเขาไม่สามารถเดินทางกลับสหรัฐฯ พร้อมลูกสาวได้ จนมีการตั้งแคมเปญ "Bringcarmenhome" เพื่อหาทางพาน้องคาร์เมนกลับบ้าน ซึ่งทั้ง 2 ฝ่าย ยังคงตกลงกันไม่ได้ ขณะที่กฎหมายเกี่ยวกับการ "อุ้มบุญ" กำลังจะมีผลบังคับใช้
ล่าสุด (29 กรกฎาคม 2558) กระทรวงสาธารณสุข ได้แถลงข่าวการบังคับใช้กฎหมาย "พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ. 2558" หรือที่หลายคนเรียกว่า "พ.ร.บ. อุ้มบุญ" ซึ่งออกโดย กระทรวงสาธารณสุขและกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ประกาศลงในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2558 และมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 30 กรกฎาคม 2558 เป็นต้นไป
ทั้งนี้ กฎหมายดังกล่าว มีเจตนารมณ์เพื่อช่วยคู่สามีภรรยาที่มีบุตรยาก ให้สามารถมีบุตรได้โดยใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ที่เหมาะสม และควบคุมป้องกันไม่ให้มีการนำไปใช้ประโยชน์ในทางที่ผิด ไม่ว่าจะเป็นการรับจ้างตั้งครรภ์ การค้ามนุษย์ รวมไปถึงการทอดทิ้งเด็ก
สำหรับประเด็นสำคัญของ พ.ร.บ. อุ้มบุญ อาทิ ห้ามสามีและภรรยาที่ทำอุ้มบุญปฏิเสธรับเด็กเป็นบุตร ห้ามรับตั้งครรภ์แทนเพื่อประโยชน์ทางการค้า ห้ามเป็นนายหน้า จัดการหรือชี้ช่องให้มีการรับตั้งครรภ์แทน ห้ามโฆษณาว่ามีหญิงรับตั้งครรภ์แทน และห้ามซื้อ เสนอซื้อ หรือขาย หรือนำเข้าหรือส่งออก อสุจิ ไข่ หรือตัวอ่อน โดยสถานประกอบการ แพทย์ คู่สามีภรรยา ผู้รับตั้งครรภ์ จะต้องปฏิบัติตามกฎหมาย หากกระทำผิดจะมีโทษทั้งจำและปรับ
โดยคู่สามีภรรยาที่ต้องการให้หญิงอื่นตั้งครรภ์แทน จะต้องมีคุณสมบัติ ดังนี้ ต้องจดทะเบียนสมรสถูกต้องตามกฎหมาย กรณีเป็นคนไทยที่สมรสกับต่างชาติ จะต้องจดทะเบียนสมรสไม่น้อยกว่า 3 ปี จะต้องผ่านการตรวจประเมินโดยแพทย์ที่มีคุณสมบัติตามแพทยสภากำหนด และแพทย์ผู้ให้บริการจะต้องยื่นขออนุญาตที่สำนักสถานพยาบาลและการประกอบโรคศิลปะ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ เพื่อนำเข้าสู่การพิจารณาของคณะกรรมการ กคทพ. ส่วนหญิงที่รับตั้งครรภ์แทน จะต้องมีสัญชาติไทย ไม่ใช่พ่อแม่หรือลูก แต่จะต้องเป็นพี่น้องท้องเดียวกันของสามีหรือภรรยาผู้ที่ต้องการมีบุตร และเคยมีบุตรมาก่อน จะต้องได้รับความยินยอมจากสามีด้วย กรณีที่คู่สมรสทั้งคู่เป็นลูกคนเดียว ให้เป็นไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข
ส่วนการตั้งครรภ์แทนนี้ จะใช้ 2 วิธีเท่านั้น คือ วิธีที่ 1 ใช้ตัวอ่อนที่ได้จากการผสมอสุจิของสามีและไข่ของภรรยาคู่สมรส แล้วนำไปฝังในมดลูกของผู้รับตั้งครรภ์แทน วิธีที่ 2 ใช้ตัวอ่อนที่ได้จากอสุจิของสามีหรือไข่ของภรรยาที่ผสมกับไข่หรืออสุจิของผู้บริจาคอื่น ไม่ใช่ไข่ของหญิงที่รับตั้งครรภ์ จากนั้นจะดูแลตามระบบ คือ การฝากครรภ์ ฉีดวัคซีน จนกระทั่งคลอด ซึ่งสามารถฝากครรภ์และคลอดได้ที่โรงพยาบาลทุกแห่ง แต่ต้องนำเอกสารข้อตกลงไปด้วย เพื่อเป็นหลักฐานในการออกหนังสือรับรองการเกิดและการแจ้งการเกิดของเด็กตามกฎหมาย
อนึ่งโทษสำหรับผู้ฝ่าฝืนกฎหมายฉบับนี้ เช่น กรณีเป็นแพทย์ที่ไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานแพทยสภา มีโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี ปรับไม่เกิน 20,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ หากกระทำเชิงการค้า รับจ้างอุ้มบุญ มีโทษจำคุกไม่เกิน 10 ปี และปรับไม่เกิน 200,000 บาท กรณีเป็นนายหน้ามีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี ปรับไม่เกิน 100,000 บาทหรือทั้งจำทั้งปรับ กรณีขายอสุจิหรือไข่ มีโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี ปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ กรณีที่มีการดำเนินการอุ้มบุญมาก่อนกฎหมายฉบับนี้มีผลบังคับใช้ ให้สามารถยื่นรับรองบุตรได้เลย
ทางด้าน นพ.ธเรศ กรัษนัยรวิวงศ์ รองอธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ได้กล่าวถึงความเป็นไปได้ที่คู่ชายรักชายจากสหรัฐฯ จะนำตัว "น้องคาร์เมน" ลูกสาวที่เกิดจากการอุ้มบุญไปเลี้ยงดู ว่า กรณีนี้เกิดขึ้นก่อนมีการบังคับใช้ พ.ร.บ. อุ้มบุญ ซึ่งตามกฎหมายเดิมที่มีอยู่คือ หญิงตั้งครรภ์เป็นผู้ปกครองของเด็ก แต่หากคู่รักดังกล่าวต้องการเป็นผู้ปกครอง ก็ต้องยื่นต่อศาลเยาวชนและครอบครัวกลางเพื่อเรียกร้องสิทธิในการเป็นผู้ปกครองเด็ก โดยศาลจะพิจารณาในเรื่องที่ว่าฝ่ายใดมีความพร้อมในการเลี้ยงดูเด็กมากกว่า ซึ่งก็มีความเป็นไปได้ที่คู่พ่อของเด็ก อาจจะได้สิทธิเป็นผู้ปกครอง
***หมายเหตุ : อัพเดทข้อมูลล่าสุดเมื่อเวลา 20.10 น. วันที่ 30 กรกฎาคม 2558
เกาะติด
ภาพจาก กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ, เฟซบุ๊ก Bringcarmenhome
อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมจาก
