การนั่งสมาธิถือเป็นวิธีที่ดีที่สุดที่ทำให้จิตใจของเราสงบนิ่ง ว่างเปล่า และมีสติ หลายคนบอกว่าหากต้องการสมาธิก็จะนั่งหลับตา กำหนดลมหายใจเข้าออก ทำจิตใจให้สงบ ไม่ว่อกแวก แล้วสิ่งต่าง ๆ ที่รบเร้า วุ่นวายอยู่ภายในจิตใจ และหัวสมองก็จะขจัดไป เช่นเดียวกับความเครียดที่มักจะมาควบคู่กับสภาวะของจิตใจที่ไม่สงบ ไม่เป็นทุกข์ ไม่ยอมปล่อยวาง หมกมุ่นอยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง จนทำให้ความสามารถในการตัดสินใจ และการควบคุมอารมณ์ลดน้อยลงไปถึงขั้นสติแตก ทำอะไรที่ไม่ถูกต้องหรือไม่เหมาะสม แต่หากเราสามารถจัดการกับความเครียดที่สะสมในจิตใจเหล่านั้นออกไปได้ก็เท่ากับว่าเราอยู่เหนืออารมณ์ และสามารถควบคุมความเครียดได้
นพ.ไกสิทธิ์ นฤขัตพิชัย กรรมการผู้จัดการโรงพยาบาลมนารมย์ แนะนำว่า การที่ร่างกายจะขจัดความเครียดออกไปได้นั้นจะต้องหมั่นฝึกฝนจิตใจในแต่ละวันให้เกิดความผ่อนคลายโดยวิธีการ 3 ข้อ ดังนี้
1. ฝึกผ่อนคลายจิตใจในแต่ละวันให้สม่ำเสมอ เพราะเมื่อเปรียบเทียบกับสุขภาพทางกายแล้ว คนเราทุกคนต้องอาบน้ำชำระล้างคราบสกปรกเพื่อให้เกิดความสะอาด และสบายตัวทุกวัน จิตใจก็เหมือนกัน ในทุก ๆ วันแต่ละคนจะมีเรื่องเข้ามากระทบจิตใจ ทำให้อารมณ์ขุ่นมัว เศร้าหมอง เครียด ไม่แจ่มใส หากอารมณ์เหล่านี้ไม่มีการระบายออกก็จะเกิดความเครียดสะสม ต้องเคลียร์อารมณ์ในทุก ๆ วันออกไป เพราะฉะนั้นแต่ละคนควรหาเวลาในแต่ละวัน วันละ 5-20 นาทีในการหยุดพัก หยุดคิดเรื่องเครียดต่าง ๆ หางานอดิเรกทำ เช่น ฟังเพลง ชมนกชมไม้ เลี้ยงปลา หากิจกรรมที่ตนเองชอบทำในเวลาว่าง รวมทั้งการฝึกผ่อนคลาย เพราะทุกคนต้องการเวลาส่วนตัว เหมือนเวลาอาบน้ำก็เป็นเวลาส่วนตัว หากคนเราไมมีเวลาส่วนตัวที่จะผ่อนคลายจะทำให้เกิดภาวะเครียดได้
อย่างไรก็ดี การฝึกผ่อนคลายก็เหมือนการฝึกสมาธิ จะช่วยให้อารมณ์ลบไม่ขังสะสม ทำให้ถึงจุดเดือดได้ยาก แต่หากสะสมไว้มาก ๆ พอมีอะไรมาสะกินนิดเดียวก็อาจจะถึงจุดเดือด และระเบิดได้ง่าย เพราะความแข็งแรงของจิตใจ และสุขภาพจิตของแต่ละคนไม่เท่ากัน แต่ละคนจะรับเรื่องหนัก ๆ ในชีวิตได้ไม่เท่ากัน เพราะฉะนั้นอย่าพยายามทำอะไรเกินกำลังของตัวเอง
2. พยายามสังเกตอารมณ์ตัวเองอยู่เรื่อย ๆ ฝึกยับยั้งอารมณ์โดยการนับ 1 ถึง 100 เพราะการชะลออารมณ์จะทำให้เรารู้เท่าทันอารมณ์ และเกิดสติ มีเวลาคิดว่าควรทำอย่างไรที่จะออกจากตรงนั้นได้
3. ใช้เวลาหาความรู้เกี่ยวกับศาสนา หรือจิตวิทยา เพื่อปรับเปลี่ยนและขยายมุมมองของชีวิตให้กว้าง เพราะคนที่มีมุมมองกว้างเวลาเผชิญกับปัญหาก็จะมองเห็นทางออก หรือทางเลือกได้มากกว่า แล้วโอกาสที่จะรู้สึกว่าทางมันตัน และหมดหนทางน้อยลง
หากทุกคนลองนำวิธีการฝึกผ่อนคลายจิตใจทั้ง 3 ข้อไปฝึกปฏิบัติแล้ว ความเครียดที่สะสมในแต่ละวันย่อมจะล้นหรือถึงจุดเดือดได้ยาก เพราะยิ่งเครียดเท่าไหร เราก็จาะสามารถนำความเครียดเหล่านั้นออกไปได้ ความเครียดก็จะไม่มีวันสะสม อารมณ์ด้านลบก็จะไม่มีวันระเบิดออกมาได้โดยง่าย ลองหาเวลาว่างฝึกฝนกันดูนะครับแล้วความเครียดก็จะห่างไกลตัวเรามากยิ่งขึ้น
ที่มา : หนังสือพิมพ์โลกวันนี้ ฉบับวันที่ 20 พฤษภาคม 2551
