พิธีสืบชะตา

พิธีสืบชะตา (ข่าวสด)

          พิธีสืบชะตาเป็นประเพณีอย่างหนึ่งของชาวล้านนา เชื่อกันว่าเป็นการต่ออายุบ้านเมืองหรือต่อชีวิตคนให้ยืนยาว มีความสุข ความเจริญ ขจัดภัยอันตรายต่างๆ ที่จะบังเกิดขึ้น แบ่งเป็น 3 ประเภทคือ

          1.สืบชะตาคน นิยมทำเมื่อขึ้นบ้านใหม่ ได้ตำแหน่งใหม่ วันเกิดที่ครบรอบ 12 ปี ฟื้นจากป่วยหนัก หรือมีผู้ทักทายว่าชะตาไม่ดีจำเป็นต้องสะเดาะเคราะห์ และสืบชะตา

          2.สืบชะตาบ้าน นิยมทำเมื่อคนในหมู่บ้านประสบความเดือดร้อน เจ็บไข้ได้ป่วยหรือตายติดต่อกันเกิน 3 คนขึ้นไป คนในหมู่บ้านพร้อมใจกันจัดในวันปากปี ปากเดือน หรือปากวัน คือวันที่หนึ่ง สอง หรือสามวันหลังวันเถลิงศก เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคล

          3.สืบชะตาเมือง จัดขึ้นเมื่อบ้านเมืองเกิดความเดือดร้อน จะด้วยตามความเชื่อทางโหราศาสตร์ หรือเพราะเหตุปั่นป่วนวุ่นวาย การจลาจล เกิดโรคภัยแก่ประชาชนในเมือง ฯลฯ เจ้านายท้าวพระยาบ้านเมืองจึงจัดพิธีให้อายุของเมืองดำเนินต่อเนื่องสืบไป

เครื่องสืบชะตามีทั้งสิ้น 26 รายการ ได้แก่

           ไม้ค้ำสรี (สะหรี-ต้นศรีมหาโพธิ์) ตุงยาวค่าคิง (ยาวเท่าตัวคน) ตุงเล็ก ตุงช่อ กระบอกข้าวเปลือก กระบอกข้าวสาร ต้นกล้ามะพร้าว ต้นอ้อย ต้นกล้วย กล้วยน้ำว้าดิบ มะพร้าว 1 ทะลาย 

           เสื่อใหม่ หมอนใหม่ เสื้อผ้าของผู้เข้าร่วมสืบชะตา หม้อใหม่ 

           ใบไม้ที่เป็นมงคลเช่น ใบเต๊า ใบขนุน ใบเงิน ใบทอง ฯลฯ

           ด้ายสายสิญจน์ บาตรสำหรับใส่น้ำพุทธมนต์ ปลา นก ปู หอยสำหรับปล่อย

          อุปกรณ์ทั้งหมดจัดทำเป็นกระโจม 3 ขา กว้างพอที่เจ้าชะตาจะเข้าไปนั่งได้ ใช้ด้ายสายสิญจน์โยงจากศีรษะไปยอดกระโจม และดึงไปหาบาตรน้ำมนต์หน้าพระพุทธรูป พระสงฆ์สวดมนต์ และใช้ด้ายสายสิญจน์ผูกข้อมือเจ้าชะตา

          ทั้งนี้ พิธีสืบชะตา ต้องมีผู้ดำเนินการ ผู้ประกอบพิธี พระสงฆ์จำนวน 9 รูป อาจารย์ฝ่ายคฤหัสถ์ ผู้เข้าร่วมพิธีสืบชะตา

          เริ่มจากตั้งเครื่องสืบชะตา จัดโต๊ะหมู่บูชา ตั้งอาสนะสงฆ์ 9 ที่ เจ้าชะตาหรือประธานในงานจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย ประเคนบาตรน้ำมนต์ให้พระสงฆ์ ประเคนขันสืบชะตา ด้ายสายสิญจน์ ประเคนพานอาราธนาศีล บูชาพระรัตนตรัย อาราธนาศีล ประธานสงฆ์ให้ศีล แล้วเจริญพระพุทธมนต์ สมาธรรมและครัวทาน (ขอขมา) เทศนาธรรมสืบชะตา 9 ผูก ประธานสงฆ์มอบเครื่องสืบชะตาให้แก่เจ้าชะตา และคณะ ประพรมน้ำพระพุทธมนต์ เจริญไชยมงคลคาถา

คัมภีร์และบทสวดที่ใช้ประกอบพิธีสืบชะตา ประกอบด้วย

          1.มหาทิพพมนต์ 
          2.อุณหัสสะวิไชย 
          3.โลกาวุฒิ 
          4.สะลาถะวิชชาสูตร 
          5.พุทธะสังคะหะโลก 
          6.มหาไชยมงคล

          ส่วนการสืบชะตาบ้านกับชะตาเมืองนั้น จะใช้เครื่องสืบชะตา จะเพิ่มมากขึ้นเป็นเครื่อง 1,000 มีการโยงสายสิญจน์จากวัดหรือสถานประกอบพิธีผ่านไปยังบ้านแต่ละหลัง จนครบทั้งหมู่บ้าน ทุกครอบครัวจะเตรียมน้ำส้มป่อยน้ำอบ น้ำหอม และทรายมาร่วมพิธี เสร็จแล้วจะนำกลับไปโปรยที่บ้านเรือนของตนเอง

          ล่าสุด พิธีสืบชะตากลายเป็นเรื่องการเมืองขึ้นมา เมื่อกลุ่มรักเชียงใหม่ 51 และพล.อ.ชัยสิทธิ์ ชินวัตร อดีตผบ.สส. ร่วมทำพิธีสืบชะตา ที่วัดอุโมงค์ จ.เชียงใหม่ ให้พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร  ขณะที่ก่อนหน้านี้ นายทหารใหญ่หลายคนอดีตคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ (คมช.) ก็เคยเดินทางขึ้นเหนือไปให้หมอดูบางรายทำพิธีสืบชะตาบ้านเมืองมาแล้วเช่นกัน

          พิธีการทางศาสนาและไสยศาสตร์ ล้วนเป็นความเชื่อมาแต่โบราณ ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ อาจจะมีขั้นตอนพิธีกรรมแตกต่างกัน มีจุดร่วมคือเป็นความเชื่อของชุมชนและชาวบ้านเหมือนกัน ถ้าทำแล้วเกิดความสบายใจ ไม่กระทบกระเทือนสิทธิ์ใคร ก็ไม่น่ามีปัญหา

          เว้นแต่ว่าจะมีประเด็นแทรกซ้อนอื่นๆ

คลิกอ่านความคิดเห็นของเพื่อนๆ ได้ที่นี่ค่ะ

   


ขอขอบคุณข้อมูลจาก

คอลัมน์ ที่13
ขอขอบคุณภาพประกอบจาก หนังสือพิมพ์คมชัดลึก,มติชนออนไลน์