เพจดังวิเคราะห์ ทำไมประกันสังคม 30 ปี ไม่มีอะไรดีขึ้น จ่ายเยอะได้น้อย ไม่ต่างจากบัตรทอง !

         โดยหลักการแล้วระบบ ประกันสังคม นั้น น่าจะเป็น พื้นฐาน ของระบบรัฐสวัสดิการได้ดี กล่าวคือครอบคลุมผู้ใช้แรงงานทั้งในและนอกระบบ ทั้งในเรื่องการรักษาพยาบาล การคลอดบุตร ชดเชยกรณีบาดเจ็บ - ทุพพลภาพจากการทำงาน ยาวไปจนถึงบำนาญ ซ้ำยังเติมเต็มหลักการการมีส่วนร่วม คือจ่ายในลักษณะ ไตรภาคี คือนายจ้าง ลูกจ้าง และรัฐบาล ไม่ได้โหลดที่งบประมาณรัฐอย่างเดียว

จุดเริ่มต้นของประกันสังคม

         เป็นความก้าวหน้า ที่เกิดขึ้นตั้งแต่ 30 ปีก่อน ในยุค พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ เป็นนายกฯ ซึ่งระบบราชการยังคงแข็งแรงมาก ประชาชนยังคงเป็นไพร่ฟ้าหน้าใส ไม่มีใครฝันว่ารัฐจะดูแลสวัสดิการให้กับประชาชน โดยเฉพาะผู้ใช้แรงงานได้ แต่ในที่สุด จากการผลักดันของนักวิชาการแรงงาน จากแพทย์อย่าง นพ.สงวน นิตยารัมภ์พงศ์ ระบบประกันสังคม ก็เกิดขึ้นได้ ก่อนที่กระทรวงแรงงาน จะเกิดขึ้น นานกว่า 3 ปี

ปัญหาประกันสังคมในปัจจุบัน

         แต่ปัญหาก็คือ วันนี้ ในปี 2563 แทบไม่มีใครพูดถึงประกันสังคมใน "ด้านดี" ระบบรักษาพยาบาลของประกันสังคม ย่ำอยู่กับที่มานานหลายปี สิทธิในการรักษาพยาบาลไม่ได้ดีไปกว่า "บัตรทอง" มากนัก ทั้งที่ผู้ประกันตน ต้องจ่ายสมทบเข้ากองทุนทุกเดือน, กองทุนบำนาญชราภาพ สำหรับจ่ายแรงงานที่สมทบอย่างสม่ำเสมอตลอดทุกเดือน จุดเด่นที่สุดของระบบประกันสังคม ก็มีเสียงเตือนอย่างต่อเนื่องจากนักวิชาการว่ามีความเสี่ยงที่จะมีปัญหา ไม่มีเงินจ่ายในอนาคต เมื่อเทียบสัดส่วนประชากรผู้สูงอายุ ที่จะเกษียณอายุมากขึ้นเรื่อย ๆ และวัยแรงงานที่จะลดลงอย่างต่อเนื่อง จากอัตราเด็กที่เกิดน้อย

ประกันสังคมกับช่วงโควิด-19

         ขณะเดียวกัน ในช่วงการระบาดของโควิด 19 ที่ผ่านมา การออกตัวของประกันสังคมเพื่อช่วยเหลือแรงงาน ที่เป็นผู้ประกันตน ตามมาตรา 33 นั้นก็ช้าที่สุด ขณะที่แรงงานนอกระบบอื่น ๆ ได้รับเงินเยียวยาเดือนละ 5,000 จากรัฐ เป็นระยะเวลา 3 เดือน แต่ผู้ประกันตนในระบบประกันสังคมที่ไม่ได้ถูกเลิกจ้าง - ไม่ได้ขาดรายได้ และไม่ได้ถูกลดเงินเดือน มีเพียงการลดเงินสมทบรายเดือนเท่านั้น ไม่ได้มีมาตรการช่วยเหลืออย่างอื่น

         สำนักงานประกันสังคม ช่วยเหลือเฉพาะลูกจ้างที่นายจ้างปิดกิจการ ลดเงินเดือน ลดรายได้ ซึ่งกว่าลูกจ้างจะได้เงินเยียวยาดังกล่าว ก็ลำบากยากเข็ญ ทั้งที่ในเวลานั้น ประกันสังคมอาจเจียดเงินจากกองทุนที่โฆษณาว่าบริหารจนงอกเงยทุกปี มาให้ผู้ประกันตนก่อน ในอัตราที่เทียบเคียงกับที่รัฐบาลจ่ายให้ก็ได้ หรือเปิดช่องให้ ยืม เงิน หรือเอาเงินของตัวเองที่จ่ายสมทบทุกเดือน ที่กองอยู่ที่ประกันสังคมออกมาก็ได้ แต่ก็ไม่มีเสียงตอบรับ..

         กว่าจะโยนหินถามทาง พยายามเปิดช่องให้ผู้ประกันตนสามารถกู้ได้ ก็ต้องรอให้พรรคการเมืองหลักอย่างพลังประชารัฐ เข้าไปบริหาร โดย สุชาติ ชมกลิ่น รมว.แรงงาน เสนอให้แก้ พ.ร.บ.ประกันสังคม เปิดช่องให้ผู้ประกันตน สามารถขอ กู้ยืมออกมาใช้ได้ โดยคิดดอกเบี้ยต่ำ แต่ขั้นตอนดังกล่าวก็ต้องใช้เวลายืดยาว เพราะต้องเข้าสภา แก้กฎหมาย ซึ่งเมื่อเทียบกับกฎหมายที่ต่อคิวอยู่ในสภาขณะนี้ ก็ต้องรอชาติหน้าตอนบ่าย ๆ กระบวนการนิติบัญญัติเองก็มีปัญหา ไม่สามารถผ่านกฎหมาย หรือแก้กฎหมายใดได้เลย หากไม่มีสัญญาณขอมาจากผู้มีอำนาจ

         ทั้งหมดนี้ จึงสะท้อนความล้มเหลวของระบบประกันสังคม ที่ตั้งขึ้นมานาน 3 ทศวรรษ ว่ามีศักยภาพในการทำงานรูทีนเท่านั้น กล่าวคือ รับเงินจาก 3 ฝ่ายเข้ามา แล้วก็จ่ายตามที่กฎหมายกำหนด ไม่มีความคิดที่จะปฏิรูปตัวเอง ให้การรักษาพยาบาลกว้างขึ้น ให้สวัสดิการไปไกลขึ้น และเมื่อเกิดวิกฤตอย่างโควิด 19 ขึ้น ยิ่งสะท้อนให้เห็นว่าองค์กรนี้ แทบไม่สามารถทำอะไรเพื่อช่วยเหลือลูกค้าของตัวเองได้เลย

รากของปัญหาทั้งหมด

         แล้วทั้งหมดนี้เกิดจากอะไร ? คำตอบสั้น ๆ ก็คือ เพราะประกันสังคมเป็นเพียงยูนิตหนึ่งในกระทรวงแรงงาน ที่มีความเป็นราชการสูงมาก และอืดอาดยืดยาด เกินกว่าที่จะพัฒนาตัวเองหรือปลดแอกให้เป็นอิสระได้ ตัวอย่างง่าย ๆ ลองดูเรื่องคอมพิวเตอร์ ม.ร.ว.จัตุมงคล โสณกุล รมว.แรงงาน คนที่แล้ว รับสารภาพว่า จ่ายเงินเยียวยาช่วงโควิด 19 ช้า นั้น เป็นเพราะคอมพิวเตอร์ของหน่วยงาน ใช้งานมาตั้งแต่ปี 2552 หรือ 11 ปีที่แล้ว และยังอยู่ในระหว่างการตรวจสอบของคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ที่ทำให้ไม่สามารถจัดซื้อคอมพิวเตอร์ใหม่ได้

         ไม่เพียงเท่านั้น ยังมีเสียงลือเสียงเล่าอ้างว่า สำนักงานประกันสังคม ก็ถูกการเมืองครอบสูง สำนักงานฯ ถือเป็นหน่วยงานเกรด A ของกระทรวงแรงงาน งบประมาณพีอาร์ในบางปี สูงถึง 170 ล้านบาท ไม่นับงบดูงานต่างประเทศ หรืองบเอนเตอร์เทนอื่น ๆ

         ขณะที่การลงทุนของกองทุนประกันสังคมใน ทรัสต์ ของรีสอร์ตชื่อดังที่ปลูกบนเขาที่ภูเก็ตนั้น แม้จะไม่ใช่เรื่องผิดปกติ เพราะให้ผลตอบแทนให้เงินปันผลสูง (แม้ตัวกิจการรีสอร์ตจะขาดทุน) แต่ก็น่าตั้งคำถามว่า ไม่มีการลงทุนอื่นแล้วหรือ ที่ให้ผลตอบแทนที่ดีกว่า แล้วเพราะอะไร กองทุนประกันสังคมที่เป็นตัวแทนของ ผู้ใช้แรงงานทั่วประเทศ มีเงินกองทุนถึง 2 ล้านล้านบาท ถึงเลือกไปลงทุนในทรัสต์ของรีสอร์ตแห่งนี้ ซึ่งหลายคนสงสัยว่าอาจมีปัญหาเรื่อง เอกสารสิทธิ์ ที่ดิน ขณะเดียวกัน รายได้ของบริษัท ก็ไม่ได้ดูดีขนาดนั้น แต่กองทุนประกันสังคม กลับถือหุ้น กว่า 22% ของผู้ถือหุ้นทั้งหมด จนกลายเป็นผู้ถือหุ้นทรัสต์นี้ เป็นอันดับที่ 1

         ด้วยเหตุนี้ การปฏิรูปประกันสังคม เพื่อให้เป็นของผู้ใช้แรงงาน ให้ลดความเป็นราชการ ให้สามารถตรวจสอบได้ ให้ลงทุนในกิจการที่มีธรรมาภิบาล โปร่งใส และสมเหตุสมผล รวมถึงสามารถเป็นที่พึ่งพาได้ในยามวิกฤต จึงสมควรเป็นอย่างยิ่งที่จะเป็นวาระเร่งด่วน

บทสรุป

         มิเช่นนั้น องค์กรนี้ ก็จะย่ำอยู่กับที่ต่อไป สวัสดิการหลายอย่างที่ควรจะดีขึ้น ก็จะ ได้แค่นี้และความไร้ประสิทธิภาพ ก็จะถูกส่งต่อไปยังคนรุ่นต่อไป กลายเป็นจุดขายของระบบนี้ที่ลงทุนแล้ว งอกเงย มีทรัพย์ศฤงคารมหาศาล แต่สวัสดิการให้ผู้ประกันตนนั้นปล่อยตามยถากรรม..

ขอบคุณข้อมูลจาก เฟซบุ๊ก Gossipสาสุข