ปางพระเกศธาตุ
เรียบเรียงข้อมูลโดยกระปุกดอทคอม
ขอขอบคุณภาพประกอบจาก เฟซบุ๊ก สามเณร ปลูกปัญญาธรรม, มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแก่น
พระพุทธรูปสำหรับคนจำวันเกิดไม่ได้ที่ยกพระหัตถ์ขึ้นคล้ายท่าตะเบ๊ะ หรือเกาศีรษะ ที่ชาวเน็ตแชร์กันว่อน ที่แท้คือ พระพุทธรูปปางพระเกศธาตุ ไปรู้จักความเป็นมาของปางพระเกศธาตุกันสักครั้ง
ช่วงกลางเดือนสิงหาคม 2557 ชาวเน็ตต่างพากันแชร์ภาพพระพุทธรูปในพระอิริยาบถใช้พระหัตถ์ขวาเสยพระเกศา คล้ายท่าตะเบ๊ะ หรือคล้ายกำลังเกาศีรษะ ประดิษฐานให้พุทธศาสนิกชนที่จำวันเกิดไม่ได้มาบูชาพระประจำวันเกิด สร้างความฮือฮาไปทั่วโลกไซเบอร์ เพราะไม่เคยเห็นพระพุทธรูปปางนี้ อีกทั้งยังสงสัยว่าพระพุทธรูปนี้คือปางอะไร มีจริงหรือไม่ หรือมีใครสร้างขึ้นมาให้คนที่จำวันเกิดไม่ได้ได้บูชากราบไหว้เป็นการเฉพาะ
ด้วยเหตุนี้ทีมงานจึงได้ตรวจสอบข้อมูลจากเว็บไซต์ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ และพบว่า พระพุทธรูปดังกล่าวมีอยู่จริง มีชื่อว่า "ปางพระเกศธาตุ" ซึ่งจะอยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายหงายวางบนพระเพลา (ตัก) ยกฝ่าพระหัตถ์ขวาขึ้นแนบพระเศียร เป็นกิริยาเสยพระเกศา
โดยข้อมูลจากหนังสือ "ตำนานพระพุทธรูปปางต่าง ๆ" นิพนธ์ของ พระพิมลธรรม ราชบัณฑิต (ชอบ อนุจารีมหาเถร) ระบุถึงตำนานของพระพุทธรูปปางพระเกศธาตุ ว่า...
"เมื่อเสร็จการเสวยแล้ว ตปุสสะ ภัลลิกะ ทั้งสองพานิชจึงกราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ข้าพระพุทธเจ้าทั้งสอง ขอถึงพระองค์กับพระธรรมเป็นสรณะ ขอพระองค์จงทรงทราบว่า ข้าพระพุทธเจ้าทั้งสองเป็นอุบาสกในพระพุทธศาสนาตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป ตราบเท่าอวสานแห่งชีวิต แล้วกราบทูลขอสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ซึ่งควรแก่การอภิวาทในยามอนุสรณ์ถึงพระมหากรุณาธิคุณในกาลเบื้องหน้าต่อไป
ครั้งนั้นพระผู้มีพระภาคทรงพระมหากรุณา จึงยกพระหัตถ์เบื้องขวาขึ้นลูบพระเศียรเกล้าฯ ได้พระเกศา ๘ เส้น นิยมเรียกว่า "พระเกศธาตุ" แล้วทรงประทานพระเกศธาตุทั้ง ๘ เส้นนั้นแก่พานิชทั้งสอง ตปุสสะ ภัลลิกะ น้อมรับเกศธาตุทั้ง ๘ องค์ ด้วยความโสมนัสเป็นอันมาก แล้วกราบถวายบังคมลาไป
พานิชทั้งสองนั้น ได้เป็นปฐมอุบาสกในพระพุทธศาสนาตั้งอยู่ในเทววาจิกสรณคม คือถึงพระพุทธเจ้าและพระธรรมทั้งสองเป็นสรณะ เพราะเวลานั้นยังไม่มีพระสงฆ์บังเกิดขึ้นในโลก เมื่อพานิชทั้งสองนั้นเดินทางกลับถึงเมืองของตนแล้ว ได้สร้างพระสถูปบรรจุพระเกศธาตุ ทั้ง ๘ เส้น ไว้เป็นที่สักการบูชาของมหาชน"
ทั้งนี้พระพุทธรูปปางพระเกศธาตุมีประดิษฐานอยู่ที่วัดหลายแห่ง เช่น วัดพระปฐมเจดีย์ จังหวัดนครปฐม, วัดสนามเหนือ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี ฯลฯ ซึ่งชาวบ้านที่ไม่ทราบชื่อปางที่แท้จริงก็เรียกขานกันง่าย ๆ ว่า "ปางตะเบ๊ะ" จากอากัปกิริยาที่เห็น
ขณะที่เฟซบุ๊ก สามเณร ปลูกปัญญาธรรม ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมด้วยว่า ปกติแล้วตามวัดต่าง ๆ มักเลือกพระพุทธรูปปางสะดุ้งมารให้คนที่ไม่แน่ใจวันเกิดตัวเอง หรือคนแก่ที่ไม่ทราบวันเกิดได้บูชามากกว่า แต่ไม่ค่อยนิยมเลือกพระพุทธรูปปางพระเกศธาตุดังภาพจากวัดแห่งหนึ่งที่คนแชร์ต่อกันมา
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ, มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแก่น
