โดย วิภา จิรภาไพศาล wipha_chi@yahoo.com
พระ-เจ้า-มนุษย์ สัมพันธ์กันด้วยความเชื่อและศรัทธา โดยมนุษย์หวังให้พระและเจ้า+อำนวยพรให้เกิดสิริมงคลแก่ชีวิตเป็นเป้าหมายสำคัญ
หากแต่ละคนนั้นมีเป้าหมายที่เล็กใหญ่ไม่เท่ากัน ทั้งศรัทธาความเชื่อที่แสดงออกจึงแตกต่างกันออกไป ตั้งแต่จุดธูปบูชา สวดมนต์ภาวนา บนบานศาลกล่าว ฯลฯ
หากในสังคมที่มีกลุ่มคนหลากหลายเชื้อชาติ กลุ่มศาสนา ฯลฯ ความเชื่อเรื่องพระ เรื่องเจ้าก็ยิ่งแตกต่างกันออกไปตามความเชื่อของแต่ละกลุ่ม
ซึ่ง "จีน" เป็นประเทศหนึ่งที่มีลักษณะดังกล่าว บนพื้นที่กว้างใหญ่ของประเทศจีน อันประกอบด้วยผู้คนหลากหลาย ความเชื่อต่อพระเจ้าที่ให้ความนับถือจึงมีมากมาย ทั้งจากผลผลิตภายในประเทศอย่างลัทธิขงจื๊อ และลัทธิเต๋า รวมทั้งระบบศรัทธานำเข้าอย่างพุทธศาสนามหายาน ศาสนาคริสต์ และศาสนาอิสลาม ตลอดจนความเชื่อท้องถิ่นอื่นๆ อีก
ทุกวันนี้เวลาเข้าไปในวัดจีน ศาลเจ้าจีน เป็นความยุ่งยากที่จะเข้าใจว่า "รูปเคารพ" ที่เห็นอยู่ตรงหน้านั้นเป็นเทวรูปตามความเชื่อของเต๋า หรือพระพุทธรูปของพุทธศาสนา (ศาสนาอิสลามและลัทธิขงจื๊อไม่มีรูปเคารพ ศาสนาคริสต์รูปเคารพมีรูปแบบที่แตกต่างกับศาสนา/ลัทธิอื่น)
ซึ่งท่านผู้ใหญ่เคยสอนการพิจารณาพระเจ้าแบบคร่าวๆ ไว้ว่า "พระโพธิสัตว์ในศาสนาพุทธจะไม่สวมรองเท้า แต่เทวดาของลัทธิเต๋าจะใส่รองเท้า" หรือ "ถ้าหัวล้านคือพระอรหันต์ มีผมเป็นก้นหอยคือพระพุทธเจ้า เครื่องแต่งกายสวยงามคือพระโพธิสัตว์ นอกเหนือจากนี้คือเทวดา" นั้นอาจช่วยบรรเทาปัญหาตรงหน้าไปได้ระดับหนึ่ง หากมีเนื้อหาอีกนิด การไหว้พระไหว้เจ้าในเทศกาลสารทจีนที่กำลังจะมาถึงนี้ (ปีนี้ตรงกับวันที่ 27 สิงหาคม) คงจะดีมิใช่น้อย
ในขณะที่การรับรู้ที่ผ่านมาในช่วงหลายสิบปี เทพแห่งโชคลาภที่บันทึกไว้ในระบบความจำของตี๋หมวยใหญ่น้อยทั้งหลายคือ "ฮก-ลก-ซิ่ว" เทพยอดนิยมอมตะนิรันดร์กาล ที่ไม่ว่าจะเป็นจีนเชื้อสายใด เป็นคนรุ่นไหน ฮก-ลก-ซิ่ว คือเทพที่อยู่ในความศรัทธามายาวนาน ที่สามารถเข้าได้กับทุกงานมงคล ตั้งแต่งานขึ้นบ้านใหม่ แต่งงาน เปิดสำนักงาน วันเกิด ฯลฯ
หรือหากเป็นเมื่อประมาณ 4-5 ปีผ่านมา "ไฉ่ สิ่ง เอี๊ย" หรือเทพแห่งทรัพย์ เริ่มยึดครองพื้นที่ศรัทธาในใจผู้คนมากขึ้น เพราะไม่ว่าคนรวยคนจนไหว้พระไหว้เจ้าก็ไม่พ้นเรื่องของเงินทอง
ส่วนเทพแห่งโชคลาภของจีนมี 7 องค์ด้วยกัน คือ พระยูไล พระโพธิสัตว์กวนอิม พระสังกัจจายน์ พระจี้กง เทพแห่งเงินตราทั้ง 4 ในศาสนาพุทธ เซียนคู่ และเทพฮก
หลายองค์ที่กล่าวถึงนั้นเป็นเทพที่คุ้นเคยใกล้ชิดไม่เฉพาะแต่คนจีน หากรวมถึงคนไทยจำนวนไม่น้อยทีเดียว เช่น พระโพธิสัตว์กวนอิม ที่เรามักเรียกกันว่าเจ้าแม่กวนอิม พระสังกัจจายน์ ที่นั่งยิ้มแฉ่งรับญาติโยม
พระจี้กง-พระของคนยากที่เรื่องราวของท่านเคยถ่ายทอดเป็นภาพยนตร์ด้วยซ้ำ
หากบทความที่เขียนนั้นมีข้อมูลหลายอย่างที่ต่างไปจากที่เคยรับรู้กันมา เช่น เรื่องเกี่ยวกับพระโพธิสัตว์กวนอิมที่ว่า
"พระโพธิสัตว์องค์นี้ถูกสร้างขึ้นมา หาได้มีตัวตนจริงไม่ แต่เมื่อสร้างแล้วมีผู้กราบไหว้บูชามากมาย จึงพยายามผูกเป็นเรื่องให้เข้ากับประวัติศาสตร์จีน
โดยจัดเรื่องให้พระโพธิสัตว์เป็นพระราชธิดาของพระราชาองค์หนึ่ง
