พระประวัติ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ

พระประวัติ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา หรือ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ประสูติเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2521 เป็นเจ้าหญิงนักกฎหมาย นักพัฒนา ผู้เป็นที่รักยิ่งของปวงชนชาวไทย

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา หรือ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ หรือที่ประชาชนเรียกขานด้วยความเคารพและใกล้ชิดว่า "พระองค์ภา" ด้วยพระจริยวัตรอันงดงาม พระปรีชาสามารถรอบด้าน ทำให้พระองค์เป็นที่รักและผูกพันอยู่ในใจของประชาชนชาวไทยเป็นอย่างยิ่ง

พระประวัติสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ประสูติเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2521 ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต เป็นพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ และเป็นพระราชนัดดา (หลาน) พระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร กับสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

พระองค์ทรงมีพระขนิษฐาและพระอนุชาต่างพระมารดา คือ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา และสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติ มหาวชิโรตตมางกูร สิริวิบูลยราชกุมาร

การศึกษา

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทรงเริ่มต้นการศึกษาระดับอนุบาล ประถม และมัธยมศึกษาตอนต้น ที่โรงเรียนราชินี ก่อนจะเสด็จไปศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ณ Heathfield School เมือง Ascot ประเทศอังกฤษ และเสด็จกลับมาศึกษาต่อที่โรงเรียนจิตรลดา

ระดับอุดมศึกษา สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทรงเลือกศึกษาในสองแขนงที่สะท้อนความสนพระทัยอย่างลึกซึ้งต่อการบริหารบ้านเมืองและกฎหมาย ได้แก่ นิติศาสตรบัณฑิต จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (เกียรตินิยมอันดับ 2) และรัฐศาสตรบัณฑิต จากมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช (เกียรตินิยมอันดับ 1)

ตลอดเวลาที่ทรงศึกษา พระองค์ทรงใช้ชีวิตเช่นเดียวกับนักศึกษาทั่วไป ร่วมกิจกรรมทั้งด้านการกีฬาและบำเพ็ญประโยชน์ ตัวอย่างเช่น การอัญเชิญธรรมจักรในงานฟุตบอลประเพณีจุฬาฯ - ธรรมศาสตร์ และการร่วมขบวนพาเหรดในปีมหามงคล 72 พรรษา รัชกาลที่ 9

ต่อมาพระองค์เสด็จไปศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยคอร์แนล มลรัฐนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นหนึ่งในมหาวิทยาลัย Ivy League ซึ่ง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทรงสำเร็จการศึกษาระดับปริญญามหาบัณฑิตและดุษฎีบัณฑิตทางนิติศาสตร์ ขณะเดียวกันก็ทรงศึกษากฎหมายที่เนติบัณฑิตยสภาในประเทศไทย และในปี 2548 พระองค์ทรงสำเร็จทั้งสองสถาบันพร้อมกัน อันเป็นหลักฐานแห่งพระอัจฉริยภาพและความเพียรพยายาม

พระกรณียกิจ

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทรงปฏิบัติพระกรณียกิจในด้านต่าง ๆ ทั้งด้านสาธารณกุศลผ่าน มูลนิธิอาสาเพื่อนพึ่ง (ภา) ยามยาก สภากาชาดไทย และด้านกฎหมาย ซึ่งทรงมีความเชี่ยวชาญ ตลอดจนปฏิบัติพระกรณียกิจสนองพระเดชพระคุณในการเสด็จแทนพระองค์อยู่โดยเสมอมา และยังได้ทรงเข้าทำงานที่คณะทูตถาวรแห่งประเทศไทย ประจำองค์การสหประชาชาติ ณ นครนิวยอร์ก

เจ้าหญิงนักกฎหมาย และบทบาทบนเวทีโลก

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทรงเข้ารับราชการในตำแหน่งอัยการผู้ช่วย สถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายอัยการ สำนักอัยการสูงสุด สู่รองอัยการจังหวัด และอัยการจังหวัด ระหว่างทรงปฏิบัติราชการด้วยพระวิริยอุตสาหะ ได้ทรงริเริ่มโครงการกำลังใจ (Inspire) เมื่อปี 2550 เน้นการช่วยเหลือผู้ต้องขังหญิงและผู้ต้องขังที่ตั้งครรภ์ในเรือนจำ ทั้งในด้านวัสดุอุปกรณ์ การให้การฝึกอบรม การให้บริการทางการแพทย์ ตลอดจนการฟื้นฟูจิตใจ จนได้รับความสนใจจากนานาประเทศ

นอกจากนี้พระองค์ยังทรงปฏิบัติหน้าที่ในต่างประเทศ อาทิ เอกอัครราชทูต ณ กรุงเวียนนา ประจำคณะกรรมาธิการแห่งสหประชาชาติ ด้านอาชญากรรมและความยุติธรรมทางอาญา และยังทรงดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตวิสามัญผู้มีอำนาจเต็มประจำหลายประเทศในยุโรป ก่อนทรงกลับมารับตำแหน่งอัยการจังหวัด สู่อัยการผู้เชี่ยวชาญ สำนักงานอัยการภาค 2 สำนักงานอัยการสูงสุด

มูลนิธิและองค์กรในพระอุปถัมภ์

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ไม่เพียงปฏิบัติหน้าที่ราชการเท่านั้น แต่ยังทรงทุ่มเทพลังในการช่วยเหลือสังคม เช่น

- มูลนิธิอาสาเพื่อนพึ่ง (ภาฯ) ยามยาก สภากาชาดไทย ช่วยเหลือผู้ประสบภัยธรรมชาติ

- มูลนิธิ ณภาฯ ในพระดำริ มุ่งสร้างโอกาสแก่ผู้ด้อยโอกาส โดยเฉพาะด้านการศึกษาและอาชีพ

- ทุนพัชรกิติยาภา สำหรับผู้ต้องการศึกษาต่อปริญญามหาบัณฑิตด้านกฎหมาย ณ Cornell Law School เพื่อให้ผู้สำเร็จการศึกษาได้นำความรู้มาแก้ไขปัญหาของประเทศ

- มูลนิธิกุมาร โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ในพระอุปถัมภ์พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา เพื่อสนับสนุนการรักษาพยาบาลและการป้องกันโรคในผู้ป่วยเด็กยากไร้

ด้วยพระปรีชาสามารถและพระจริยวัตรอันงดงามของ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทำให้หลายองค์กรต่างทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลต่าง ๆ เช่น กองทุนการพัฒนาเพื่อสตรีแห่งสหประชาชาติ (UNIFEM) สำนักงานภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทูลเกล้าฯ ถวายตำแหน่งทูตสันถวไมตรี (Goodwill Ambassador) ในการต่อต้านความรุนแรงต่อสตรีด้านหลักนิติธรรม ประจำภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และสำนักงานป้องกันยาเสพติดและปราบปรามอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ ได้ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัล Medal of Recognition ในฐานะที่ทรงมีบทบาทสำคัญในระดับนานาชาติ

ตำแหน่งในสายงานด้านกฎหมายและกองทัพ

เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2562 พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สถาปนา สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี ขึ้นเป็นเจ้าฟ้าต่างกรมฝ่ายใน มีพระนามตามที่จารึกในพระสุพรรณบัฏว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา และพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์

โดยก่อนหน้านี้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทรงเข้ารับราชการในตำแหน่ง อัยการผู้ช่วย สถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายอัยการ สำนักงานอัยการสูงสุด ก่อนดำรงตำแหน่งอัยการจังหวัด ประจำสำนักงานอัยการสูงสุด (ข้าราชการชั้น 4) สำนักงานอัยการจังหวัดหนองบัวลำภู และอัยการผู้เชี่ยวชาญ (ข้าราชการอัยการชั้น 5) สำนักงานอัยการภาค 2 สำนักงานอัยการสูงสุด ในปี 2560

ต่อมาในปี 2564 พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ พลโทหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา อัยการผู้เชี่ยวชาญ สำนักงานอัยการภาค 2 สำนักงานอัยการสูงสุด ทรงดำรงตำแหน่ง เสนาธิการกองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพลเอก) และพระราชทานพระยศเป็น พลเอกหญิง

กระทั่งเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2568 ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่พระบรมราชโองการ ประกาศ ให้ข้าราชการในพระองค์ฝ่ายทหารรับราชการ โปรดเกล้าฯ ให้ พลเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทรงดำรงตำแหน่ง รองผู้บัญชาการหน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพลเอกพิเศษ)

อาการพระประชวร

เมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2565 สำนักพระราชวังได้แถลงข่าวว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ประชวรหมดพระสติด้วยพระอาการทางพระหฤทัย ระหว่างทรงเข้าร่วมการฝึกสุนัขทรงเลี้ยง เพื่อเตรียมเข้าแข่งขันในรายการ Thailand Working Dog Championship by Royal Thai Army 2022 ณ สนามฝึกกองพันสุนัขทหาร อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา ซึ่งคณะแพทย์ได้เชิญเสด็จประทับเฮลิคอปเตอร์พระที่นั่งเข้ารับการรักษาพระองค์ ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เหตุการณ์ครั้งนั้นได้สร้างความห่วงใยอย่างใหญ่หลวงแก่ประชาชนทั้งประเทศ

ต่อมา เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 2568 สำนักพระราชวังได้เผยแพร่แถลงการณ์ฉบับที่ 4 เกี่ยวกับพระอาการประชวร โดยระบุว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ทรงมีการติดเชื้อที่รุนแรงจนเข้าสู่กระแสพระโลหิต คณะแพทย์ยังคงถวายการรักษาอย่างเต็มกำลัง พร้อมเฝ้าติดตามพระอาการอย่างใกล้ชิด

และเมื่อวันที่ 19 สิงหาคม 2568 สำนักพระราชวัง ออกแถลงการณ์ฉบับที่ 5 โดยคณะแพทย์ผู้ถวายการรักษา ได้รายงานว่า ทรงมีพระอาการแทรกซ้อนด้วยการติดเชื้อที่รุนแรงในพระกระแสโลหิต ซึ่งคณะแพทย์ได้ถวายการรักษาอย่างต่อเนื่อง ขณะนี้ยังมีความดันพระโลหิตต่ำอยู่ คณะแพทย์ยังต้องถวายพระโอสถเพื่อกระตุ้นความดันพระโลหิต ร่วมกับพระโอสถปฏิชีวนะและการใช้อุปกรณ์ทดแทนการทำงานของพระวักกะ (ไต) และช่วยหายพระทัย คณะแพทย์ยังต้องเฝ้าติดตามพระอาการและถวายการรักษาอย่างใกล้ชิดต่อไป

แม้กาลเวลาจะล่วงเลยไป แต่ทุกครั้งที่สำนักพระราชวังออกแถลงการณ์เกี่ยวกับพระอาการของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภาฯ ประชาชนชาวไทยยังคงร่วมกันถวายกำลังใจ ถวายพระพรชัยมงคล และแสดงความจงรักภักดีต่อพระองค์อย่างมิเสื่อมคลาย