ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน ประกาศเรียกร้อง คสช. ยุติการใช้มาตรา 44 กับวัดพระธรรมกาย ชี้เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน หวั่นกระทบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2560 มีรายงานว่า ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน ออกประกาศเรียกร้องให้ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) และเจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้อง ยุติการใช้อำนาจพิเศษ มาตรา 44 ต่อวัดพระธรรมกาย หลังมีประกาศให้วัดพระธรรมกายเป็น พื้นที่ควบคุม และให้อำนาจในการบังคับใช้มาตรการเพื่อความมั่นคงกับเจ้าหน้ากรมสอบสวนคดีพิเศษ (DSI) เจ้าหน้าที่ตำรวจ เจ้าหน้าที่ทหาร หรือ เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง โดยเห็นว่า การใช้มาตรา 44 ถือเป็นการใช้อำนาจที่อาจละเมิดสิทธิมนุษยชน ขัดกับหลักนิติรัฐ และพันธกรณีกฎหมายระหว่างประเทศที่ไทยเป็นภาคี
คสช. ใช้อำนาจมาตรา 44 ประกาศใช้คำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 5/2560 เรื่อง มาตรการให้อำนาจกำหนดพื้นที่ควบคุมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ลงวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2560 ซึ่งมีสาระสำคัญ คือ ประกาศให้วัดพระธรรมกายเป็น "พื้นที่ควบคุม" และให้อำนาจในการบังคับใช้มาตรการเพื่อความมั่นคงกับ พนักงานเจ้าหน้าที่ คือ เจ้าหน้าที่ของกรมสอบสวนคดีพิเศษ เจ้าหน้าที่ตำรวจ เจ้าหน้าที่ทหาร หรือเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง รวมทั้งเจ้าหน้าที่รัฐอื่น ๆ ที่ได้รับการร้องขอจากกรมสอบสวนคดีพิเศษ คำสั่งนี้ส่งผลให้เกิดข้อกังวลในการบังคับใช้กฎหมายตามหลักนิติรัฐและหลักการสิทธิมนุษยชนหลายประการ ดังนี้
1. แม้คำสั่งคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 5/2560 จะกำหนดนิยาม "พื้นที่ควบคุม" และกำหนดอำนาจพนักงานเจ้าหน้าที่ จากนั้นจึงประกาศให้วัดพระธรรมกายเป็นพื้นที่ควบคุม แต่เมื่อพิจารณาเนื้อหา คำสั่งดังกล่าวมีความมุ่งหมายที่เจาะจงในการปฏิบัติการต่อวัดพระธรรมกายเท่านั้น ซึ่งหลักในการบัญญัติกฎหมายนั้นจะต้องมีผลใช้บังคับเป็นการทั่วไป และไม่มุ่งหมายให้ใช้บังคับเจาะจงแก่กรณีใดกรณีหนึ่ง หรือแก่บุคคลใดบุคคลหนึ่ง เมื่อคำสั่งดังกล่าวมุ่งหมายบังคับใช้ต่อกรณีวัดพระธรรมกายโดยเฉพาะเจาะจงจึงขัดต่อหลักนิติรัฐ ซึ่งหากบ้านเมืองอยู่ในระบอบประชาธิปไตยแล้ว คำสั่งดังกล่าวนั้นสามารถตรวจสอบโดยศาลรัฐธรรมนูญและศาลอาจวินิจฉัยว่าคำสั่งดังกล่าวขัดต่อรัฐธรรมนูญได้
2. คำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 5/2560 ให้อำนาจพนักงานเจ้าหน้าที่เกินกว่าอำนาจในกระบวนการยุติธรรมปกติ อาทิ สามารถควบคุมการเข้าหรือออกพื้นที่ ควบคุมระบบสาธารณูปโภค เข้าไปในเคหสถานหรือสถานที่ใดเพื่อตรวจค้น ตลอดทั้งค้นตัวบุคคลและพาหนะ รื้อถอนทําลายหรือเคลื่อนย้ายสิ่งปลูกสร้างหรือสิ่งกีดกั้น และดําเนินการอื่นใด ซึ่งลักษณะการใช้อำนาจคล้ายคลึงภาวะการประกาศกฎอัยการศึก หรือประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน มาตรการดังกล่าวส่งผลกระทบต่อการใช้สิทธิและเสรีภาพของบุคคลเกินกว่าจำเป็น และส่งผลกระทบต่อประชาชนอย่างน้อย 6,000 คน ภายในบริเวณพื้นที่ควบคุม ซึ่งมิใช่บุคคลหรือกลุ่มที่เจ้าหน้าที่รัฐอ้างว่าถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดและมีหมายจับ
3. ทั้งนี้ สถานการณ์ยังไม่ถึงขั้นเป็นภาวะหรือสถานการณ์พิเศษที่ต้องบังคับใช้มาตรการเพื่อความมั่นคง เจ้าหน้าที่ยังมีอำนาจตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ซึ่งเป็นกลไกกฎหมายปกติในการเข้าตรวจค้นสถานที่ สามารถจับบุคคลที่กระทำผิดซึ่งหน้า เรียกบุคคลหรือเอกสารมาให้การ และมีโทษสำหรับผู้ที่ขัดขวางการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ได้อยู่แล้ว
4. มาตรา 44 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พ.ศ. 2557 ซึ่งเป็นฐานของคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 5/2560 ได้ให้อำนาจหัวหน้า คสช. ทั้งในด้านนิติบัญญัติ บริหารและตุลาการ โดยรับรองปฏิบัติการตามคำสั่งในทุกกรณีให้ชอบด้วยกฎหมาย ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ และเป็นที่สุด ทำให้ไม่มีการตรวจสอบถ่วงดุล ซึ่งขัดต่อหลักนิติรัฐอย่างรุนแรง อาจก่อให้เกิดการใช้อำนาจโดยอำเภอใจ และเกิดภาวะลอยนวลของผู้กระทำความผิด (impunity) ได้
ด้วยเหตุดังกล่าว ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนจึงขอเรียกร้องให้เจ้าหน้าที่ยุติการใช้อำนาจตามคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 5/2560 ซึ่งขัดต่อหลักนิติรัฐ มีลักษณะเป็นการเลือกปฏิบัติโดยเฉพาะเจาะจงกับวัดพระธรรมกาย และส่งผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชนจำนวนมาก โดยให้เจ้าหน้าที่รัฐใช้อำนาจตามกระบวนการยุติธรรมปกติ เพราะความยุติธรรมไม่อาจเกิดได้โดยใช้การบังคับใช้อำนาจที่ปราศจากความรับผิด
ด้วยความเคารพต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชน
ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน
ภาพและข้อมูลจาก ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน
