เปิดตำนาน ลักพระศพ ธรรมเนียมโบราณการเคลื่อนย้ายศพเจ้านายในยามวิกาลก่อนงานพระราชพิธี...ที่น้อยคนนักจะรู้
นับเป็นปีแห่งความเศร้าโศกของประชาชนชาวไทยทั้งแผ่นดิน ที่ต้องจารึกไว้ว่า เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม 2559 ในหลวง รัชกาลที่ 9 กษัตริย์ผู้ทรงเป็นที่รักยิ่งของปวงชนชาวไทย ได้เสด็จสวรรคต และเมื่อใกล้ถึงวันพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ ก็จะมีธรรมเนียม "ลักพระศพ" ซึ่งเป็นธรรมเนียมจากอดีตสู่ปัจจุบัน...ที่น้อยคนนักจะรู้จัก
หากถามว่าพระบรมศพประทับยังพระหีบ ส่วนพระบรมโกศเป็นแค่ฉากแล้ววันจริงที่ต้องอัญเชิญพระบรมศพขึ้นพระเมรุมาศ ต้องอัญเชิญพระบรมศพเข้าไปในพระบรมโกศ หรือไม่ คำตอบคือไม่ได้อัญเชิญพระบรมศพลงพระบรมโกศ พระบรมศพจะถูกอัญเชิญโดยธรรมเนียมที่เรียกว่า "ลักพระศพ" ไปยังพระเมรุมาศในคืนก่อนแล้ว ส่วนพระบรมโกศที่แห่ไปนั้นทางการใช้คำว่า "ขบวนพระราชอิสริยยศ" ประกอบขึ้นเพื่อเป็นเกียรติยศเต็มสูงสุดตามโบราณราชประเพณี
ทั้งนี้ ลักพระศพ ก็คือธรรมเนียมการเคลื่อนย้ายศพเจ้านายในยามวิกาล กระทำเป็นการภายในไม่บอกให้ใครรับรู้ ไม่มีหมายกำหนดการ แต่สามารถบันทึกเหตุการณ์เป็นจดหมายเหตุได้ ส่วนในพระโกศที่แห่ไปนั้นก็ใช่ว่าเป็นพระโกศเปล่า ภายในมีการบรรจุของบางอย่าง ในกรณีนี้ทราบมาว่าใช้แผ่นทองจำหลักดวงพระชะตาของพระองค์ท่านบรรจุไว้ภายใน
อนึ่ง ธรรมเนียมการปฏิบัติเกี่ยวกับพระบรมศพ และพระศพของพระราชวงศ์นั้นได้มีการปรับเปลี่ยนไปมากจากอดีต เห็นได้อย่างชัดเจนเรื่องหนึ่งก็คือ มีการนำหีบมาใช้ทรงพระศพแทนการใช้พระโกศ ดังนั้นเมื่อพระศพประดิษฐานลงหีบ พอถึงวันแห่จึงทำให้บนพระมหาราชรถนั้นมีเพียงพระโกศเปล่า เนื่องจากพระมหาราชรถสร้างไว้ตั้งแต่ต้นกรุงออกแบบให้วางได้เฉพาะพระโกศเท่านั้น
หีบทรงพระศพจึงไม่สามารถขึ้นวางบนพระมหาราชรถได้ เจ้าพนักงานจึงต้องทำการลักพระศพล่วงหน้าไปก่อนในเวลากลางคืน โดยอัญเชิญหีบทรงพระศพเข้ายังรถตู้ยนต์พระที่นั่ง จากนั้นตั้งขบวนเคลื่อนไปยังท้องสนามหลวง พอถึงก็จะชักพระศพขึ้นไปยังพระเมรุมาศ เพื่อรอริ้วขบวนพระราชพิธี ที่จะแห่พระโกศเปล่าตามมาในภายหลังดังหมายกำหนดการ
ภาพและข้อมูลจาก โอ๋ พรหมประสิทธิ์, MrHide Knights Templar, คลังประวัติศาสตร์ไทย, tnews, welovemyking
