เปิดบันทึกแพทย์ ในภารกิจถ้ำหลวง อีกหนึ่งฮีโร่ ช่วยชีวิต 13 หมูป่า

          เปิดบันทึกแพทย์ ในภารกิจช่วย 13 หมูป่า จากถ้ำหลวง หนึ่งในบทบาทหน้าที่สำคัญที่ผิดพลาดไม่ได้ และต้องแข่งกับเวลา เพื่อให้ทุกคนรอดปลอดภัย 

          บทความดังกล่าวเป็นรายงานสรุปผลภารกิจช่วยเหลือ นักฟุตบอลและโค้ชทีมหมูป่าอะคาเดมีแม่สาย 13 ชีวิต จากถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน เขียนจากปลายปากกาของ พ.ต. นพ.ชาญฤทธิ์ ล้อทวีสวัสดิ์ พล.ต. วุฒิชัย อิศระ ผศ. นพ.กฤษณ์ พงศ์พิรุฬห์ และ นพ.ริชาร์ด แฮร์ริส แพทย์ชาวออสเตรเลีย

          และนี่คือบันทึกฉบับหนึ่งของ พ.ต. นพ.ชาญฤทธิ์ ล้อทวีสวัสดิ์ ซึ่งเปิดเผยถึงแง่มุมที่น่าสนใจมากมายจากปฏิบัติการครั้งนี้ 
          วันแรก - พ.ต. นพ.ชาญฤทธิ์ ได้เข้าร่วมภารกิจดังกล่าวด้วยความบังเอิญเป็นครั้งแรก ในคืนวันที่ 1 กรกฎาคม เวลาประมาณ 23.00 น. โดยได้เป็นตัวแทนแพทยสมาคมแห่งประเทศไทยฯ มอบผ้าห่มและแท่งเรืองแสงให้กับ พ.ท. นพ.ภาคย์ โลหารชุน หลังจากได้รับทราบว่าทีมช่วยเหลือขาดแคลนข้าวของดังกล่าว และทันได้รับทราบข่าวดีว่าพบหมูป่า 13 ชีวิต ที่บริเวณพัทยาบีช ในถ้ำหลวง ต่อมาในวันที่ 6 กรกฎาคม ได้ประสานงานไปยังโรงพยาบาลค่ายเม็งรายมหาราช จ.เชียงราย ในการจัดหาเครื่องกระตุกหัวใจ (AED - Automated External Defibrillator) เพื่อรองรับกรณีฉุกเฉิน เพราะถ้าหากมีคนเกิดภาวะตัวเย็นและหัวใจหยุดเต้น แค่การใช้ผ้าห่มฉุกเฉินนั้นไม่เพียงพอ

          วันที่สอง - พ.ต. นพ.ชาญฤทธิ์ เข้าร่วมภารกิจถ้ำหลวงเป็นครั้งที่สอง ในวันที่ 9 กรกฎาคม ภารกิจช่วยหมูป่าออกจากถ้ำในวันนี้ ใช้แพทย์ 50 คน และบุคลากรทางการแพทย์มากกว่า 100 คน โดย พ.ต. นพ.ชาญฤทธิ์ ได้ทำหน้าที่โดยใช้ประสบการณ์โดยตรง นั่นก็คือ การรับมือกับภาวะไฮโปเทอร์เมียของหมูป่า หรือภาวะที่ร่างกายมนุษย์อยู่ในสภาพที่อุณหภูมิต่ำกว่าปกติ หรือตัวเย็นเกิน อันเป็นผลมาจากถ้ำ เนื่องจากทีมช่วยเหลือยังไม่มีการเตรียมพร้อมกับเรื่องนี้มากนัก เพราะมีความคุ้นเคยจากการช่วยเหลือผู้คนจากภาวะฮีตสโตรก หรือภาวะตัวร้อนเกิน มากกว่า ภาวะตัวเย็นเกิน
          ขณะปฏิบัติการดำเนินไปนั้น พ.ต. นพ.ชาญฤทธิ์ ได้เขียน Protocol ABC+H ลงในกระดาษเพื่อให้ทุกคนในทีมได้รับทราบขั้นตอนตั้งแต่ต้นจนจบ โดยทีมแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ได้มีการซักซ้อมประสานงานกัน เพื่อให้การช่วยเหลือเป็นไปอย่างราบรื่นรวดเร็ว และมีการแบ่งหน้าที่กันในแต่ละด้าน คือ ด้านระบบทางเดินหายใจ ด้านหัวใจ ด้านการรักษาภาวะตัวเย็นเกิน และด้านการใช้ยาสลบ

          ยังมีการคัดแยกอาการตามระดับความรุนแรงน้อยไปถึงมากด้วยเช่นกัน เช่น สีแดง สำหรับหมูป่าที่ประสบภาวะอันตรายถึงชีวิต ต้องรับการรักษาเร่งด่วน หรือสีเหลือง สำหรับหมูป่าที่ต้องรักษาและสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด ซึ่งเมื่อช่วยหมูป่าแต่ละคนออกมาได้ ทีมแรกจะเข้าไปประเมินอาการแต่ละคน หากคนไหนไม่ต้องใส่เครื่องช่วยหายใจ จะส่งต่อให้ทีมที่สองเข้าดูแล

          วันที่สาม - ภารกิจวันนี้เป็นการลำเลียงหมูป่าออกจากถ้ำ 5 คน โดยหมูป่าคนแรกที่มาถึง พบว่าอยู่ในภาวะตัวเย็นเกินที่หนักที่สุด อุณหภูมิร่างกายต่ำกว่า 30 องศาเซลเซียส แพทย์ดำเนินการช่วยเหลือทั้งอุณหภูมิภายในและภายนอก คือ ให้น้ำเกลือซึ่งอุ่นไว้ที่อุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส และให้ห่มผ้าห่มแบบพิเศษควบคู่กับผ้าห่มฉุกเฉิน

          พร้อมกับมีการวัดออกซิเจน บันทึกสัญญาณชีพ และวัดอุณหภูมิหมูป่าทุก ๆ  5 นาที นอกจากนี้ยังมีการใช้อุปกรณ์อื่น ๆ ในการช่วยเหลือด้วย เช่น การใช้ไดร์เป่าผม เป่าตามปลายนิ้วเพื่อเพิ่มอุณหภูมิ และเมื่อลำเลียงหมูป่าถึงโรงพยาบาลครบแล้ว พบว่าไม่มีคนไหนอยู่ในภาวะตัวเย็นเกิน นับว่าการช่วยเหลือขั้นตอนแรกสำเร็จด้วยดี

          นอกจากนี้ยังมีการระบุถึงการใช้ยาสลบในระหว่างขั้นตอนช่วยเหลือหมูป่าด้วยเช่นกัน ซึ่งก็มีประสิทธิภาพดี ผ่านพ้นไปอย่างสำเร็จเช่นกัน (อ่านข่าว : วารสารการแพทย์สหรัฐฯ เผย หมอใช้ ยาเค กล่อม 13 หมูป่า ก่อนช่วยออกจากถ้ำ)

          สำหรับเนื้อหาวารสารฉบับเต็ม ในภาษาอังกฤษ สามารถติดตามอ่านได้ที่ The New England Journal of Medicine

อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมจาก