พ่อเศร้า เล่าความร้ายแรง ไวรัส RSV คร่าชีวิตลูกสาววัย 10 เดือน แพทย์เผยเชื้อมีนานหลายร้อยปีแล้ว ไม่มีวัคซีนรักษา
รายการ ถามสุดซอย Weekend ออกอากาศทุกวันเสาร์-อาทิตย์ เวลา 22.40 น. ทางเนชั่น ช่อง 22 ดำเนินรายการโดย "หนุ่ม ศรราม เทพพิทักษ์" ได้สัมภาษณ์ "คุณพ่ออภิวัฒน์ รัตนาธิวัฒน์" คุณพ่อที่เพิ่งสูญเสีย "น้องเนเน่" ลูกสาววัยเพียง 10 เดือน จากเชื้อไวรัส RSV มาพร้อม "นพ.สิทธา ลิขิตนุกูล" เจ้าของเพจคุณหมอสตอรี่
น้องเริ่มมีอาการยังไง ?
อภิวัฒน์ : หายใจเร็ว และมีเสียง เหมือนเป็นหอบ เริ่มมีอาการวันที่ 6 ตุลาคม เข้ารับการรักษาวันที่ 8 ตุลาคม วันที่ 7 เริ่มไข้ขึ้นสูง 38-39 ก่อนหน้านี้น้องเพิ่งออกจากโรงพยาบาลได้แค่ 2-3 วัน เดิมน้องเป็นโรคหัวใจรั่วเป็นทุนเดิม เป็นโรคประจำตัว เลยมีอาการหายใจเร็ว
พอแอดมิตรอบสอง หมอว่าไงบ้าง ?
อภิวัฒน์ : หมอเอกซเรย์ปอด แล้วบอกว่าปอดน้องติดเชื้อชนิดหนึ่ง ไม่ได้แจ้งทันทีว่าเป็น RSV ตอนนั้นไม่ทราบว่า RSV คืออะไร
ตอนอยู่ในมือหมอแล้ว น้องมีอาการยังไง ?
อภิวัฒน์ : ไข้ขึ้นสูง เช็ดตัวก็ไม่ลง ให้ยาลดไข้ก็ไม่ดีขึ้น ก็ให้ยาฆ่าเชื้อตามขั้นตอนการรักษาของคุณหมอ
ขณะที่คุณหมอบอกว่าคนเราปกติมีเชื้อ RSV อยู่ในตัว ?
นพ.สิทธา : ใช่ เหมือนหวัดทั่วไป แต่เผอิญ RSV ในคนทั่วไปจะไม่รุนแรง เจ้าเชื้อตัวนี้ทำให้เกิดพวกสารคัดหลั่ง ฉะนั้นน้ำมูก เสมหะ จะเยอะ แต่มันจะหนักสำหรับคนที่มีโรคประจำตัวบางโรค เช่น โรคหัวใจ โรคปอด คลอดก่อนกำหนด หรือคนที่อยู่ในชุมชนแออัด ภูมิต้านทานต่ำ เขาก็จะเสี่ยงต่อการที่ RSV จะทำความรุนแรงให้กับร่างกายเด็ก ๆ ได้มากขึ้น
ตอนน้องเนเน่ไม่สบาย มีคนในครอบครัวไม่สบายบ้างไหม ?
อภิวัฒน์ : มีคุณแม่ที่เป็นไข้หวัด
น้องป่วยกี่วันถึงเสีย ?
อภิวัฒน์ : ถ้านับวันเข้าโรงพยาบาล 8 ตุลาคม ก็อยู่โรงพยาบาลยาวถึงวันที่ 30 ตุลาคม คือวันที่น้องเสีย
ถามคุณหมอไหม น้องมีโอกาสหายไหม ?
อภิวัฒน์ : หมอบอกว่าวัคซีนป้องกันยังไม่มี หมอรักษาตามอาการ
นพ.สิทธา : ตัวนี้เคยทำวิจัยว่าพอฉีดวัคซีนเข้าไปอาการหนักกว่าเดิม ปัจจุบันเลยไม่มีวัคซีนที่รักษาได้เด็ดขาด เหมือนกับตอนนี้เรารอวัคซีนที่รักษาโควิดอยู่ การดูแลคือรักษาตามอาการ ถ้ามีไข้ก็เช็ดตัว ทีนี้ที่บอกว่า RSV มักไม่มีไข้สูง แต่กรณีน้องเนเน่ไข้สูงมาก แสดงว่าติดหลายวันแล้ว และก็ไปโดนเชื้ออื่นมาเสริมด้วย ก็มีส่วนที่จะทำให้เกิดอาการแทรกซ้อนได้
ก่อนเจอ RSV นอกจากน้องเป็นหัวใจรั่วแล้ว น้องเป็นอะไรอีก ?
อภิวัฒน์ : หัวใจโตครับ และน้องคลอดก่อนกำหนดตอน 8 เดือน
นพ.สิทธา : แต่ก็ไม่ใช่ทุกรายที่เป็นแล้วต้องเสียชีวิต เพราะอันนั้นคือความแทรกซ้อนของโรค
พอน้องเข้าไปโรงพยาบาลรักษา มีการเปลี่ยนย้ายโรงพยาบาลกี่ครั้ง ?
อภิวัฒน์ : 2 ครั้งครับ ก่อนส่งตัวไปโรงพยาบาลที่ 2 ปอดน้องเริ่มมีฝ้าขาวทั่วปอดแล้ว พอย้ายโรงพยาบาลก็ยังไม่ดีขึ้น ก็ยังทรงตัวอยู่
ตอนนั้นมีความหวังว่าน้องจะรอด ?
อภิวัฒน์ : ตอนย้ายไปโรงพยาบาลที่ 2 ก็มีความหวังอยู่นะ แต่น้องได้ใส่เครื่องช่วยหายใจความถี่สูง คืนแรกที่น้องย้ายน้องหัวใจหยุดเต้น ได้ซีพีอาร์ช่วย 15 นาที วินาทีนั้นผมรู้สึกตกใจมากที่น้องหัวใจหยุดเต้นไปนานมาก
คุณหมอบอกไหมว่าหลังปั๊มหัวใจ น้องจะดีขึ้นหรือทรุดลงยังไง ?
อภิวัฒน์ : คุณหมอบอกว่าต้องดูอาการต่อไป ว่าจะอยู่ได้ถึง 7 วันไหม หมอให้ทำใจ แต่น้องก็อยู่ได้ วันแรกที่ย้ายหัวใจหยุดเต้น วันที่สองน้องปอดรั่ว มีลมรั่วข้างซ้าย
เหตุใดย้ายจากโรงพยาบาลที่ 2 ไปอีกโรงพยาบาล ?
อภิวัฒน์ : โรงพยาบาลที่ 2 เครื่องช่วยเขาไม่ถึง ยาฆ่าเชื้อไม่ถึง เขาเลยให้โรงพยาบาลที่ 3 ช่วยรักษาต่อ
พ่อพยายามสุดกำลังประคองชีวิตน้อง ?
อภิวัฒน์ : ใช่ครับ โรงพยาบาลที่ 3 ก็ให้ยาฆ่าเชื้อยาอะไรหลายตัว
มีอาการอะไรที่เพิ่มขึ้น ?
อภิวัฒน์ : หมอบอกว่าปอดเริ่มมีจุดดำ เริ่มดีขึ้น แต่ก็ทรุดลงอีกครับ
ตอนนั้นกำลังใจพ่อแม่เป็นยังไง ?
อภิวัฒน์ : กำลังใจไม่ค่อยดี ก็เริ่มทำใจตั้งแต่โรงพยาบาลที่ 2 แล้วครับ
คุณพ่อมีลูกกี่คน ?
อภิวัฒน์ : เป็นลูกคนเดียวครับ
ภรรยาเป็นยังไง ?
อภิวัฒน์ : เขาก็เสียใจกับการสูญเสีย ทำใจยากครับ น้องจากไปอย่างสงบ หลับไปเลย ตั้งแต่เข้าโรงพยาบาลที่ 2 หมอก็ให้ยานอนหลับตลอด ถ้าไม่ให้ยานอนหลับ ปอดน้องจะต้านเครื่องช่วยหายใจความถี่สูง จะทำให้ปอดน้องแตกครับ
ตอนนี้อยู่ในงานศพ ?
อภิวัฒน์ : ใช่ครับ
อยากฝากบอกอะไรเกี่ยวกับไวรัสตัวนี้ ?
อภิวัฒน์ : ก็อยากให้ดูแลบุตรหลานให้ดี อย่าให้ออกไปเล่นเวลามีฝน มีอะไร พยายามอย่าให้ลูกเป็นไข้ เป็นหวัด ถ้ามีอาการไข้หวัดให้รีบเข้าพบแพทย์ก่อนเลย
นพ.สิทธา : โอกาสก็มีอยู่ ผมให้คิดง่าย ๆ เหมือนเชื้อประจำถิ่น เหมือนเชื้อหวัดทั่วไป ทีนี้ RSV จะรุนแรงในช่วงปลายฝนต้นหนาวแบบนี้แหละ และจะรุนแรงถ้าเด็กไปโดนพวกสารคัดหลั่ง เช่น ไปเล่นน้ำฝนมา ถ้าเด็กสวมหน้ากากอนามัย ละอองน้ำฝนไม่เข้าจมูกก็ไม่มีปัญหา หรือเล่นแล้วดูแลตัวเอง ล้างมือสะอาด ไม่แตกต่างจากโควิดเลย ถ้าดูแลตัวเองทำความสะอาดเป็นอย่างดี รวมถึงไม่ให้คนแปลกหน้าซึ่งเราไม่รู้ว่าเขาเป็นหวัดหรือเปล่า มากอดหอมลูกเราเล่น
พูดง่าย ๆ คือห่วงลูกแต่ไม่ได้หวง ?
นพ.สิทธา : การไม่ให้แตะจริง ๆ ไม่ได้หวงอะไรนะ แต่เป็นการห่วงเวลาลูกป่วย กลัวลูกจะอาการหนักกว่าเดิม สังเกตเลยถ้าลูกเป็นหวัดธรรมดาไม่กี่วันก็หาย แต่ถ้าเป็น RSV อย่างที่หมอบอกไป อาการเขาจะเน้นเรื่องการสร้างสารคัดหลั่ง ลูกอาจจะแน่นจมูกมากกว่าเดิม หายใจลำบาก หรือมีเสมหะหรือไอมากกว่าเดิม แล้วอาการเตือนที่ต้องไปพบแพทย์ เนื่องจาก RSV ไข้เขาจะไม่ค่อยสูงมาก แต่ถ้าไป ๆ มา ๆ คุณพ่อมีเครื่องวัดไข้อยู่แล้ว ถ้าเกิน 37.5 เริ่มน่าสงสัยแล้ว อาจไม่ใช่ RSV แต่เป็นตัวอื่นร่วมด้วย
นพ.สิทธา : เริ่มต้นแนะนำว่าถ้าลูกเป็นไข้ ก่อนกินยาลดไข้ให้เช็ดตัวให้ถูกวิธีก่อน เช็ดตัวโดยผ้าชุบน้ำธรรมดา บิดหมาด ๆ แล้วขัดแรง ๆ เข้าหาหัวใจ ขัดแรง ๆ ไม่ต้องกลัวลูกเจ็บ เพราะผ้าเช็ดตัวไม่ได้ทำให้ลูกเลือดออก แต่ทางตรงกันข้าม เกิดขัดแล้วรูขุมขนหรือผิวน้องแดงขึ้นมันก็เป็นการสครับผิว ทำให้ไข้ระเหยออกเร็วขึ้น แล้วลูกจะเริ่มสั่นเล็กน้อย อันนี้คือลูกปรับอุณหภูมิ ไข้ถึงจะลง แล้วค่อยกินยาลดไข้ หลังจากนั้นสังเกตอาการลูกตัวเอง ถ้ายังมีอาการอื่น ๆ ข้างเคียง เช่น เบื่อนม เบื่ออาหาร ไม่อยากกินนมเลย หรือร้องไห้แล้วไม่มีน้ำตา อันนี้น่ากลัวครับ เพราะแสดงว่าร่างกายขาดน้ำอย่างหนัก หรือกรณีหายใจมีเสียงวี้ด ๆ หอบเหนื่อยลำบาก ต้องรีบไปหาหมอแล้ว เพราะไม่รู้ว่าเสมหะลงไปในปอดหรือน้องเป็นโรคหอบหืดอยู่ด้วยหรือเปล่า หรือน้องมีปลายนิ้วเขียว ออกซิเจนไปร่างกายไม่พอ หรือไอออกมาน้ำมูก เสมหะ เป็นสีเขียว สีเทา อันนี้ต้องรีบไปแล้ว
RSV มีมานานหรือยัง ?
นพ.สิทธา : มีมานานมากแล้ว หลายร้อยปีแล้ว ถามว่าทำไมเพิ่งรู้จัก เพราะปกติเวลาเป็นหวัดเราหายเอง หรือบางทีเป็นหวัดถ้าไม่รุนแรง ไปหาหมอ หมอก็ไม่ได้เพาะเชื้อดูว่าหวัดครั้งนี้เกิดจากเชื้ออะไร แต่พอมีอาการหนัก ๆ เราไปนอนโรงพยาบาล ให้ออกซิเจน พ่นยาขยายหลอดลม เขาถึงจะเจาะเลือดเราดู ถึงไปเพาะเชื้อดูว่าเกิดจากโรคอะไร
สมมติไปถ่ายละครโดนละอองฝน เปียกฝน ฮึดฮัดจะเป็นหวัด ไปนอนกอดลูก โอกาสติดมี ?
นพ.สิทธา : แน่นอนครับ เราเป็นผู้ใหญ่เรามีภูมิต้านทานแข็งแรง แต่เด็กพอรับเชื้อไปปริมาณไม่มากร่างกายเขาเล็ก โดนไปนิดเดียวเขาอาจเป็นหนักก็ได้ ถ้าโดนฝนแล้วมีอาการต้องแยกกับน้องวีจิ หรือสวมหน้ากากอนามัยด้วย เรื่องหอมกอดก็ไม่ได้ห้ามนะ แต่ต้องมั่นใจว่าคนนั้นเขาไม่เป็นหวัด เขาปลอดภัย หรือล้างมือด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์เรียบร้อยแล้ว ก็น่าจะปลอดภัย
เรื่องบุหรี่ ?
นพ.สิทธา : สำคัญ เพราะคุณพ่อคุณแม่บางคนอาจบอกว่าไปสูบข้างนอก เข้ามาก็ไม่เกี่ยวกับลูก แต่ว่าควันบุหรี่ติดอยู่ที่เสื้อผ้า ที่นอน หรือผ้าม่าน ทำให้เด็กเขาคลานไปสูดดม หรือสัมผัส เขาเสี่ยงต่อภูมิแพ้หรือหอบหืดมากกว่าปกติ พอเขาเสี่ยงปุ๊บ เขารับ RSV อาการก็จะรุนแรงกว่าปกติ
เวลาเด็กคนหนึ่งเป็น RSV ไม่มีวัคซีน เขาจะเป็นแล้วเสียชีวิตทุกรายไหม ?
นพ.สิทธา : ไม่ใช่เลยครับ ถ้าดูแลถูกวิธีตั้งแต่เบื้องต้น ไม่รับเชื้อเพิ่ม มีอาการแล้วรีบไปโรงพยาบาล โดยไม่มีอาการแทรกซ้อนอื่น ๆ ไม่มีโรคหัวใจ ไม่มีโรคปอด ส่วนใหญ่อาทิตย์สองอาทิตย์ก็หายครับ ไม่เกินนี้นะ โรคแทรกซ้อนที่น่ากลัว เช่น หูชั้นกลางอักเสบ มันลามขึ้นไป เหมือนเวลาเป็นหวัดแล้วเป็นไซนัสด้วย มีท่อเชื่อมกันได้ อันนี้เป็นภาวะแทรกซ้อนที่น่าห่วง หรือไข้ ซึม ชัก สับสน หรือติดเชื้อในกระแสเลือด โดยเฉพาะที่น่ากลัวคือปอดอักเสบ เด็กพอภูมิต้านทานต่ำ เจออะไรนิดหนึ่งที่เป็นสิ่งไม่ดี รับเชื้อเพิ่มเติม ไม่ใช่แค่เชื้อ RSV อย่างเดียว แบคทีเรียตัวอื่นโหมกระหน่ำเลย ทำให้ป่วยได้ง่ายกว่าเดิม
อาการที่เด็กเป็น แล้วเวลาเขาโตขึ้น จะทำให้เขามีเชื้อ RSV ติดไปไหม ?
นพ.สิทธา : ไม่เกี่ยวครับ อันนี้เป็นแล้วถ้าหายก็หายเลย อนาคตอาจมีภูมิต้านทาน แต่ก็อย่าชะล่าใจ เพราะ RSV ไม่ได้มีสายพันธุ์เดียว แบ่งเป็นย่อย ๆ มีเอกับบี แต่ละสายพันธุ์มีย่อย ๆ แตกไปอีกเป็น 10 ชนิด เหมือนไข้หวัดใหญเลย ฉะนั้นเด็กอาจเป็น RSV ซ้ำได้อีก ถ้าเสี่ยงเจอสารคัดหลั่ง เจอน้ำมูก น้ำลาย หรือของเล่นที่สกปรก ฉะนั้นของเล่นเวลาไปเล่น อย่าลืมทำความสะอาดหลังเล่นเสร็จด้วย
เด็กวัยไหนเกิด RSV บ่อย ?
นพ.สิทธา : ส่วนใหญ่ต่ำกว่า 2 ปี เสี่ยงหมดเลย ขึ้นอยู่กับภูมิต้านทานเป็นยังไง โรคประจำตัวมีไหม คลอดก่อนกำหนดไหม และรับเชื้อมากเกินไปหรือเปล่า บางทีเด็กภูมิต้านทานดี แต่เชื้อมันเยอะเหลือเกิน อยู่ในสถานเลี้ยงเด็กที่เด็กป่วย หรือไปโรงเรียนที่ลูกตัวเองก็ป่วยอยู่ แต่ดันให้ไปเล่นกับเพื่อน ๆ อีก ถ้าลูกเราป่วย หรือเพื่อนในห้องป่วย อย่าให้ลูกไป ปลอดภัยกว่า
เด็กอายุเท่าไหร่ถึงจะปลอดภัยจาก RSV แบบขาดเลย ไม่เป็นแน่นอน ?
นพ. สิทธา : ปลอดภัย ไม่เป็นเลย ไม่มีครับ เพราะผู้ใหญ่ก็เป็นได้ แต่ไม่มีอาการ เป็นหวัดแล้วก็หายเอง ภูมิต้านทานดีไม่มีปัญหา แต่ถ้าเห็นลูกไข้สูง เบื่ออาหาร เป็นสัญญาณเตือน ไปปรึกษาคุณหมอได้ ดีทีสุดคือช่วงนี้เราใส่หน้ากากอนามัยป้องกันโควิด มันก็กันหวัดได้ด้วย ดังนั้นคนไข้ที่มาหาหมอเรื่องหวัดน้อยลงเยอะเลย
RSV ระบาดช่วงไหน ?
นพ.สิทธา : ช่วงปลายฝนต้นหนาว ยิ่งอากาศเย็น ไวรัสยิ่งชอบ ตอนเป็นหวัด ลูก ๆ หรือพี่หนุ่มก็ตาม ห้ามกินน้ำเย็น ห้ามกินของทอด ของกรอบ พวกไวรัสชอบมาก บางคนชอบกินน้ำอัดลมเป็นชีวิตจิตใจ เอาน้ำอัดลมไปอุ่นก็ไม่ได้นะครับ ก็ไม่ควร ดื่มน้ำอุณหภูมิห้อง หรือต้มให้ร้อนนิดหนึ่ง หรือน้ำเต้าหู้ น้ำมะตูมร้อน ๆ ช่วยได้หมด จะทำให้ข้างในดีขึ้น
สำหรับพ่อแม่มีอะไรอยากแนะนำ ?
นพ.สิทธา : สำคัญที่สุดคือสอนให้ลูกรู้จักป้องกัน บางทีเด็กเขาก็ลืมตัว ไม่ยอมสวมหน้ากากอนามัย ต้องสอนเขาให้ใส่จนชินในยุคปัจจุบัน แล้วสอนให้ลูกดื่มน้ำอุ่นให้ชิน ล้างมือบ่อย ๆ หรือเจลแอลกอฮอล์ให้ติดตัวไว้ ถูทำความสะอาดบ่อย ๆ ไม่ให้เขาสัมผัสหน้า เวลาไปเล่นของเล่นเสร็จก็ต้องล้างมือ สอนให้เป็นนิสัย แล้วลูกจะปลอดภัย