ประมงสมุทรสาคร ทรุดหนัก สินค้าถูกแอนตี้ ทั้งที่ไม่ใช่ตัวแพร่เชื้อ โอดคนสมุทรสาครถูกรังเกียจ

ตอนนี้มีผลกระทบขนาดไหนกับประมงไทยในสมุทรสาคร ?

          มงคล : ตอนนี้ข่าวต่าง ๆ ที่ออกไป สินค้าอาหารทะเลถูกแอนตี้ทั้งหมด สินค้าสัตว์น้ำร่วงมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ และมีสินค้าสัตว์น้ำที่อยู่ในเรือบางส่วนรอการระบายอยู่

โควิดมาจากการประมงสมุทรสาคร ?

          มงคล : ต้องชี้แจงว่าจุดเริ่มต้นพบเชื้อคือในตลาดกลางกุ้ง ซึ่งเป็นกุ้งเพาะเลี้ยง และมีแรงงานต่างด้าวคัดในวิธีนั้น ส่วนภาคการประมงทะเล แรงงานทั้งหมดที่ผ่านการตรวจคัดกรอง ยังไม่พบแรงงานประมงที่ติดโควิด 19 เลย

หมายความว่ามาจากฟาร์มเลี้ยงกุ้ง ?

          มงคล : เชื้อมาจากแรงงานต่างด้าว แต่จุดพบเชื้อเป็นตลาดกลางที่ขายกุ้ง สัตว์น้ำจืด ไม่เกี่ยวกับอาหารทะเล จุดที่เริ่มต้นพบเชื้อ ภาคประมงทะเลตั้งแต่มีโควิด 19 ในตอนแรกเริ่มแล้ว เรามีการสุ่มตรวจเชื้อแรงงานต่างด้าวในแรงงานประมง ไม่พบโควิด 19 เลย
ข่าวที่บอกว่าไม่สามารถทานได้ เพราะมีโควิด 19 จริงเท็จแค่ไหน ?

          มงคล : ไม่จริงนะครับ อาหารทะเลอย่างที่มีทั้งอธิบดี รัฐมนตรี และ สธ. บอกมาแล้วว่าอาหารทะเลยังปลอดภัยถ้าปรุงสุก ภาคประมงทะเลในสมุทรสาครเราก็อยากเทคแอ็กชั่น อยากให้กลับมามีความเชื่อมั่นอาหารทะเลในสมุทรสาคร เรือประมงที่แจ้งเข้าสมุทรสาครก็เข้าคัดกรอง นับหนึ่งใหม่เพื่อให้ผู้บริโภคเชื่อมั่นและมั่นใจ

          วันนี้ตรวจเบื้องต้น 15 ลำ แรงงานเกือบ 200 คน ตรวจเสร็จเรือโหลดเสบียงพร้อมน้ำแข็ง รับแรงงานมาผ่านการตรวจคัดกรอง คัดกรองเสร็จแรงงานกลุ่มนี้จะลงเรือไปอยู่กลางแม่น้ำเพื่อรอผล เมื่อผลออกเรียบร้อยว่าไม่มีโควิด 19 เราถึงจะออกทำการประมง เพื่อให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าต้นน้ำเราปลอดภัย มีส่วนต่อเนื่องคือแพปลาผู้ขายปลา ทำการคัดกรองเชื้อทั้งหมด พอไม่มีเชื้อเราจะมีสัญลักษณ์ป้ายห้อย ถ้าคนไม่ได้ผ่านการตรวจจะไม่สามารถมาปะปนในขบวนการได้ เพื่อให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าอาหารทะเลเราปลอดภัย

ยืนยันได้เลยไม่เกี่ยวกับการประมง ?

          มงคล : ไม่เกี่ยวครับ แรงงานภาคประมงถูกต้อง 100 เปอร์เซ็นต์ ถึงจะลงเรือได้ ไม่มีแรงงานเถื่อนลักลอบมาอยู่ในระบบประมงได้เลย

แรงงานผิดกฎหมายสามารถขึ้นไปอยู่บนเรือได้ไหม ?

          กำจร : ไม่ได้ คือตอนนี้กฎหมาย พ.ร.ก. เข้มงวด กฎหมายแรงงานต่างด้าวที่ผิดกฎหมาย โทษปรับร้ายแรงมาก ปรับจนเจ้าของเรือหมดเนื้อหมดตัวจึงไม่มีใครกล้าใช้ จริง ๆ ถ้าจะใช้แรงงานผิดกฎหมายไม่สามารถเอาเรือออกไปได้ การเอาเรือออกแต่ละครั้ง ต้องตรวจว่าแรงงานที่ออกไป 10 คน ต้องผ่านกรมประมง กรมเจ้าท่า สาธารณสุข สวัสดิการ แล้วก็ศูนย์แจ้งเรือเข้าออก ต้องแจ้งให้ครบทุกหน่วย จะมีสหวิชาชีพมาตรวจแต่ละคน และมีล่ามภาษาเมียนมาถามแต่ละครว่าโดนบังคับไหม ถูกต้องไหม ถ้าถูกต้องถึงให้ออกไปได้ ทุกจังหวัดเหมือนกันหมด
ถ้าไปเจอ สิ่งที่จะเกิดขึ้นคืออะไร ?

          กำจร : แรงงานหนึ่งคนผิดกฎหมายไม่มีบัตรแรงงานเถื่อน ปรับ 4-8 แสนต่อคน

          มงคล : หนึ่งค่าปรับต่อคน 4-8 แสน แล้วเรือจะถูกล็อกไว้ก่อนตามมาตรการการปกครองระหว่างดำเนินคดี ถ้าโทษผิดเยอะ มาตรการก็ยาว

คนที่อยู่บนบก แรงงานต่างด้าวที่บอกว่าส่วนใหญ่เข้ามาแบบผิดกฎหมาย จริงไหม ?

          มงคล : ก็มีครับ แรงงานประมงเราต้องสกรีน 100 เปอร์เซ็นต์ ฉะนั้น แรงงานลักลอบอยู่ไม่ได้ ต้องไปอยู่ภาคแรงงานที่อยู่บนฝั่ง เขาไม่ได้ตรวจเข้าตรวจออกเหมือนแรงงานประมง มีเล็ดลอดให้อยู่ในอุตสาหกรรมอื่น ๆ ได้

ถ้าจับได้ต้องเสียค่าปรับเท่ากันไหม ?

          มงคล : ไม่เท่ากันด้วย แรงงานต่างด้าวบนฝั่งถ้าผิดเอกสาร ค่าปรับอยู่ระหว่าง 1 หมื่นถึง 1 แสนเท่านั้น แต่ถ้าภาคประมง 4-8 แสน ในความผิดเดียวกัน

แรงงานต่างด้าวบนบกเขาไปทำอาชีพอะไร ?

          มงคล : เขาอาจอยู่ในไร่ได้ หรืออุตสาหกรรมบางประเภทก็อยู่ได้ เขาไม่ได้ตรวจเหมือนแรงงานประมง เพราะถ้าลงเรือจะตรวจทั้งเข้าทั้งออก มีการสุ่มตรวจทางทะเล เลยไม่สามารถมาอยู่ในประเภทแรงงานประมงได้

แล้วโควิดติดจากไหน ?

          มงคล : ตามที่ติดตามข่าวสายพันธุ์คาดว่ามาจากอินเดียผ่านพม่าเข้ามา ชุมชนต่างด้าวอยู่บนฝั่ง เขาจะมีการพบปะแรงงานที่ลักลอ อาจมาอยู่กับแรงงานถูกกฎหมายและนำเชื้อพวกนี้มา ก็เป็นข้อสันนิษฐาน

คนอยู่บนเรือเป็นคนไทยหรือต่างด้าว ?

          มงคล : ปัจจุบันเป็นต่างด้าวมากกว่า ระดับกรรมกรแรงงานลูกเรือจะเป็นต่างด้าวเกือบทั้งหมด

ทำไมต้องเป็นแรงงานต่างด้าว ?

          กำจร : ตอนนี้คนไทยไม่นิยมออกเรือเหมือนทุกประเทศทั่วโลก คนในชาติจะไม่ค่อยทำเรือประมงเอง เขาจะอาศัยแรงงานต่างชาติมาช่วย เราก็ต้องอาศัยต่างชาติที่เขาสู้งาน

รายได้ออกงาน เท่าไร ?


          มงคล : เกิน 50 เปอร์เซ็นต์ ช่วงประกาศล็อกดาวน์ช่วงแรก มีเรือตกค้างในทะเลเยอะ เรือพวกนี้มีสินค้าอยู่ในเรือ แต่ตลาดทะเลไทย ตลาดแม่กลองปิด เขาก็ดัมพ์ราคา ขายเท่าไรก็ต้องขาย เพราะเป็นสินค้าสด มันไม่สามารถเก็บรักษาไว้ได้

ตลาดทะเลไทยอยู่ห่างจากตลาดกลางกุ้งเท่าไร ?

          มงคล : 1 กิโลเมตรกว่า ที่มันย่ำแย่เพราะพอตลาดกลางปิด การระบายสินค้าก็ถูกปิดไป ตอนนี้ก็เสียหายแล้วแหละ แต่จะกลับมาฟื้นฟูยังไง

จะทำยังไงให้ผู้บริโภคมั่นใจ ?

          มงคล : ต้องบอกว่าในตัวอาหารทะเลเอง ถ้าปรุงสุกปลอดภัยแน่นอนอยู่แล้ว ถ้าแรงงานต่าง ๆ ที่ทำงานปลอดโรค อาหารก็ปลอดภัย อยากให้ผู้บริโภคเข้าใจ

          กำจร : จริง ๆ อยากให้ชี้ประเด็นชัด ๆ การติดโรคโควิดไม่ได้ติดจากอาหารทะเลหรือเพาะเลี้ยง แต่ติดจากคน ติดจากแรงงานเข้ามา
นพ.อนุกูล ไทยถานันดร์ ผอ.รพ.สมุทรสาคร อยู่ในสาย ตอนนี้สถานการณ์โควิดเป็นยังไงบ้าง ?

          นพ.อนุกูล : ในส่วนของการคัดกรองเชิงรุก ทีม รพ. ก็ยังระดมคัดกรองเชิงรุกเพื่อค้นหาและควบคุมโรคอยู่ ในส่วนคนไข้ที่พบเชื้อแล้ว ก็รับไว้ใน รพ. หลังจากตอนนี้ก็ยังพอรับมือไหว เพราะเรามีเครือข่ายมาช่วยกันเยอะ

มีผู้ป่วยติดโควิด 19 ประมาณกี่คน ?

          นพ.อนุกูล : ในร พ. สมุทรสาคร 80 กว่าคน ใน รพ. เป็นคนไทยมากกว่าต่างด้าว คนไข้ที่เราพบเยอะใน 2-3 วันแรกที่เราออกคัดกรองที่ตลาดกลางกุ้ง เป็นต่างด้าวมากกว่าคนไทย คนที่ติดเชื้อรอบแรกยังอยู่ในพื้นที่ และจำเป็นต้องนอน รพ จริง ๆ มีไม่มาก ประมาณ 10-15 เปอร์เซ็นต์

มีเป็นผู้ป่วยอาการหนักบ้างไหม ?

          นพ.อนุกูล : เนื่องจากเรามีมาตรการควบคุมไม่ให้เข้าออก ตรงบริเวณที่ติดเชื้อรุนแรง เราก็จัดทีมไปดูแลสุขภาพ กรณีเจ็บป่วยรุนแรงต้องนอน รพ. ก็จะขยับเคลื่อนย้ายคนไข้มาที่ รพ.

คนตรวจพบเป็นโควิด 19 เป็นแรงงานต่างด้าวที่เข้ามาถูกหรือผิดกฎหมาย ?

          นพ.อนุกูล : เราไม่ได้เน้นตรงนี้ พูดตามตรงตอนพบผู้ป่วยรายแรก เรารู้ว่าจุดที่จำเป็นต้องควบคุมบริเวณนี้ก็ประสานงานพื้นที่ ผู้ดูแลหอพัก เราขอความกรุณาระดมคนต่างด้าวที่อยู่ในบริเวณนี้มาตรวจ โดยไม่ต้องกังวลว่าถูกหรือผิดกฎหมายก่อน อันนี้ทางเราเข้าไปประสานงาน เพราะเรากังวลถ้าเราไปตรวจแล้วตรวจสอบว่าถูกหรือผิดกฎหมายปุ๊บ กลุ่มที่ติดเชื้อแล้วเขากังวลเขากลัว เขาอาจหลบหนีไปนอกพื้นที่ มันก็จะยิ่งแพร่กระจายได้เร็วยิ่งขึ้น อันนี้ก็ขอความร่วมมือว่ามาตรวจก่อนเพื่อควบคุมโรคก่อน ตรงนี้เลยไม่มีข้อมูลจริง ๆ ว่าถูกหรือผิดกฎหมายยังไง

ตอนนี้แรงงานต่างด้าวที่ยังไม่ได้ตรวจมีอีกเยอะไหม ?

          นพ.อนุกูล : จากการคาดการณ์ผู้อยู่ในบริเวณนั้นน่าจะ 3-4 พันคน เราตรวจไปแล้ว 2 พัน น่าจะครึ่ง ๆ สมมติฐานในการบริหารจัดการตรงส่วนนั้นเราใช้ฮ่องกงโมเดล จัดคล้าย ๆ ออแกไนซ์เซชั่นควอเรนทีน เราจะใช้กรณีมีการติดเชื้อจำนวนมาก กรณีนี้เราพบว่าติดเชื้อในอัตราค่อนข้างสูง ตรวจ 10 คน พบ 5 คน และในคนไม่พบเชื้อก็มีโอกาสติดเชื้อแล้วแต่เชื้ออาจไม่ขึ้น หรืออีกกลุ่มติดเชื้อแล้วหายแล้ว มีภูมิคุ้มกันแล้ว เลยตรวจไม่เจอเชื้อ โดยรวมก็มีเปอร์เซ็นต์ที่มากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ที่ติดเชื้อแล้ว วิธีการคือเราควบคุมการเข้าออก แล้วเราก็ตั้งหน่วยดูแลรักษาเบื้องต้น พอมีอาการปุ๊บก็เคลื่อนย้ายมา รพ.

ขวัญและกำลังใจแรงงานต่างด้าว ?

          นพ.อนุกูล : เขาก็คงตระหนก แต่พอผ่านไปสักระยะเขาเข้าใจว่าเป็นการควบคุมโรค ดูแลรักษา ไม่ใช่กักกันแล้วปล่อยให้เป็นตายร้ายดียังไงอยู่ข้างใน ไม่ใช่นะ ตอนนี้ผ่อนคลายมากขึ้น เพราะเข้าใจมากขึ้น ความเครียดหรือจิตใจ ก็ตกอยู่ที่คนสมุทรสาคร หลายคนถูกบูลลี่ ต้องฝากพี่น้องจังหวัดอื่นด้วยนะ คนสมุทรสาครใช้ชีวิตได้ตามปกตินะ เพียงแค่รักษาระยะห่าง ใช้หน้ากากอนามัยได้ตามปกติ ส่วนหนึ่งที่ต้องการกำลังในคือบุคลากรไม่ว่าจะสาธารณสุขหรือมหาดไทย หรือปกครอง หรือความมั่นคง ซึ่งทำงานหนัก ต้องให้กำลังใจกัน

มีอะไรอยากบอกคนกลัวอาหารทะเลตอนนี้ ?

          นพ.อนุกูล : จริง ๆ แล้วอาหารทะเลไม่น่ากลัวเลย สามารถทานได้ปกติเลย เพราะเราปรุงสุกอยู่แล้ว ที่น่ากลัวกว่าอาหารทะเลมีเยอะแยะ (หัวเราะ)

เห็นว่าตอนนี้คนสมุทรสาครโดนรังเกียจกัน ?

          มงคล : สมุทรสาครไปจองห้องพักที่ไหนตอนนี้ก็ถูกแคนเซิลทั้งหมด

อยากบอกอะไรกับคนที่บูลลี่ ?

          มงคล : คนสมุทรสาครไม่ได้ติดเชื้อทุกคน เรามีการระมัดระวังตัวเอง เราก็กลัวเหมือนกัน พยายามใส่แมสก์ ปัองกันตัวเองตลอด บุคลากรก็ทำงานหนักมาก อยากให้ฝ่าวิกฤตกันตรงนี้ ก็อยากให้กำลังใจกัน ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้นทั้งนั้น

          กำจร : อยากขอบคุณผู้บัญชาการทหารเรือ ที่ช่วยส่งทีแพทย์มาช่วยชาวประมงคัดกรอง 3-4 วัน คนจังหวัดสมุทรสาครต้องสู้ ๆ ตอนนี้ไปไหนมีแต่คนรังเกียจ ต่อว่า ก็อย่าไปถือโทษเขาเลย เพราะจริง ๆ แล้วถ้าเป็นเรา เราก็อาจคิดแบบนั้นเหมือนกัน ต้องสู้ ๆ ฝ่าวิกฤตไปด้วยกันให้ได้

มีอะไรอยากบอกเจ้าของกิจการที่ใช้แรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย ?

          มงคล : อยากให้ทุกคนรับผิดชอบ จุดเล็ก ๆ พอเกิดปัญหาส่งผลต่อภาพใหญ่ ปลาเน่าตัวเดียวเหม็นทั้งเบาะ อยากให้ร่วมมือกัน

คิดว่าการประมงไทยจะกลับมาดีเหมือนเดิมเมื่อไร ?

          มงคล : ก็ยังตอบไม่ได้ แต่ในภาคประมงเรายังทำงานเชิงรุก การตรวจคัดกรองแล้ว ถ้าประชาชนเชื่อมั่นกลับมากินอาหารทะเล เราก็ฟื้นได้เร็ว และพยายามทำตัวของเรา รับผิดชอบ คัดกรองระวังตัวเอง เพราะเราก็อยากกลับมาเหมือนเดิม