x close

โมโกโมไก ศีรษะชนเผ่าเมารี รอยสักหลังความตายที่กลายเป็นสินค้า

       เปิดเรื่องราวของ โมโกโมไก ศีรษะชนเผ่าเมารีในประเทศนิวซีแลนด์ ที่แม้จะเกี่ยวข้องกับความตาย แต่กลับกลายเป็นของสะสมล้ำค่า
โมโกโมไก

ภาพจาก Robley, Horatio Gordon

           ชนเผ่าเมารี (Maori) คือ ชนพื้นเมืองในนิวซีแลนด์ที่ขึ้นชื่อเรื่องรอยสักอันเป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะ โมโก (Moko) รอยสักบนใบหน้าของผู้ชาย ซึ่งจะแสดงถึงตัวตนของผู้นั้น ไม่ว่าจะเป็นชนเผ่า อาชีพ เชื้อสาย ไปจนถึงสถานะทางสังคม ความสามารถ และความมั่งคั่งหรือความสำเร็จ โดยเมื่อชายเมารีที่มีโมโกเสียชีวิต ศีรษะพวกเขาจะถูกตัดไปทำเป็น โมโกโมไก (Mokomokai) 
โมโกโมไก

ภาพจาก Alenteyns / Catawiki

           โมโกโมไก คือศีรษะของชายเมารีผู้มีรอยสักโมโกบนใบหน้า ที่มีการเก็บรักษาเอาไว้เป็นอนุสรณ์ โดยเมื่อชายผู้นั้นเสียชีวิตลง ศีรษะจะถูกตัดออกจากร่าง ดวงตาและสมองจะถูกควักออกไป จากนั้นจะนำไปทำความสะอาด พันด้วยผ้าเส้นใยพืชและยางไม้ นำไปต้มหรือนึ่ง แล้วรมควันและตากแดดจนแห้งสนิท จากนั้นชโลมด้วยน้ำมันฉลามและเก็บไว้ในกล่อง เป็นวัตถุเคารพ เชื่อว่าเป็นที่สถิตของวิญญาณ ครอบครัวของผู้วายชนม์จะเป็นผู้เก็บรักษาไว้ และจะนำออกมาขึ้นหิ้งเฉพาะมีการทำพิธีเท่านั้น 

           แต่สำหรับการสงคราม หัวหน้าชนเผ่าที่พ่ายแพ้จะถูกตัดหัวไปทำโมโกไมโกแล้ววางประจานเพื่อประณามหยามเกียรติ นอกจากนี้โมโกโมไกยังมีส่วนสำคัญในสังคม โดยเฉพาะการเจรจาทางการทูตระหว่างชนเผ่า จะมีการแลกเลี่ยนโมโกไมไกเพื่อเป็นสัญญาสงบศึกด้วยเช่นกัน  

โมโกโมไก

ภาพจาก ERIC CABANIS / AFP

           ในช่วงปี 1807 - 1837 ได้เกิด Musket Wars หรือ สงคราม 30 ปี ระหว่างชนเผ่าเมารีย่อยหลายเผ่า ที่รู้จักการใช้ปืนเป็นสงครามเพื่อแย่งชิงอาณาเขตและอำนาจ ส่งผลให้มีผู้ถูกจับไปเป็นเชลยหลายหมื่นราย มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก จนกระทั่งปี 1840 นิวซีแลนด์ตกอยู่ใตอาณานิคมของอังฤษ และรอยสักโมโกเริ่มหายไปจากชนเผ่าเมารี
โมโกโมไก

ภาพจาก Henry Stevens

           นับตั้งแต่ช่วงสงครามจนกระทั่งปลายศตวรรษที่ 19 โมโกโมไก กลายเป็นรางวัลสงครามและของล้ำค่า ถูกซื้อขายกลายเป็นของสะสมไปทั่วโลก หนึ่งในนั้นคือ นายพล โฮราติโอ กอร์ดอน รอบลีย์ (Horatio Gordon Robley) ผู้มีส่วนสำคัญในสงครามนิวซีแลนด์ และหลงใหลในรอยสักของชนพื้นเมืองโมโกโมไก เขามีศีรษะเหล่านี้ในครอบครองมากกว่า 40 หัว และนำกลับไปจัดแสดงที่อังกฤษ ก่อนจะเสนอขายให้กับรัฐบาลนิวซีแลนด์ แต่ถูกปฏิเสธ เขาจึงขายให้พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ธรรมชาติอเมริกัน 

           โมโกโมไกในคอลเลกชั่นของนายพลรอบลีย์ ได้กลับมายังนิวซีแลนด์ทั้งหมดในปี 2014 และได้มีการจัดตั้งแคมเปญเรียกร้องการกู้คืนโมโกโมไกจากชาวต่างชาติกลับคืนสู่แผ่นดินแม่ และยังคงดำเนินเรื่อยมาจนปัจจุบัน

ข้อมูลจาก Wikipedia, Allthatsinteresting, Culturalpropertynews
เรื่องที่คุณอาจสนใจ
โมโกโมไก ศีรษะชนเผ่าเมารี รอยสักหลังความตายที่กลายเป็นสินค้า อัปเดตล่าสุด 9 พฤศจิกายน 2564 เวลา 17:13:10 37,847 อ่าน
TOP