เปิดชีวิตสุดระทม เมื่อหญิงไทย ชาวมูเซอแดง ใช้ชีวิตไร้สัญชาติในไต้หวัน เพราะสามีฟ้องหย่า ต่อสู้อย่างยากลำบากกว่า 20 ปี เพื่อขอกลับมาใช้สัญชาติไทย
ภาพจาก ข่าว 3 มิติ
เมื่อวันที่ 12 เมษายน 2565 ข่าว 3 มิติ นำเสนอเรื่องราวของ น.ส.สุดารัตน์ ไชยฝาง วัย 45 ปี ชาวมูเซอแดง มีสัญชาติไทย บัตรประชาชน และทะเบียนบ้านในไทยอย่างถูกต้อง แต่กลับกลายเป็นคนไร้สัญชาติในไต้หวัน เป็นเวลานานถึง 20 ปี
โดยกรณี น.ส.สุดารัตน์ ได้รับความช่วยเหลือจากโครงการบางกอกคลินิก คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่ยื่นหนังสือถึงอธิบดีกรมการปกครอง จัดเจ้าหน้าที่ทำงานเชิงรุกเพื่อจัดการปัญหาความไร้สัญชาติ ของคนไทยที่เคยถือสัญชาติไทยแต่มีเหตุจำเป็นต้องสละสัญชาติ ด้วยความกลัวและความไม่รู้กฏหมาย ทำให้น.ส.สุดารัตน์ ต้องกลายเป็นคนไร้สัญชาติในไต้หวัน และมีความพยายามจะขอคืนสัญชาติไทย เป็นเวลานานถึง 20 ปี
ล่าสุด น.ส.สุดารัตน์ ได้เดินทางกลับมาประเทศไทยในรอบ 27 ปี และเห็นความหวังที่จะได้คืนสัญชาติไทย กลับมามีบัตรประชาชนคนไทย มีสิทธิ์และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ที่ไม่ใช่คนไร้สัญชาติอย่างที่เธอต้องเผชิญมาตลอด 20 ปีในไต้หวัน
ภาพจาก ข่าว 3 มิติ
ไทม์ไลน์ชีวิตจากคนมีสัญชาติ กลายเป็นคนไร้สัญชาติ เพราะสามีฟ้องหย่า !
น.ส.สุดารัตน์ เป็นชาวมูเซอแดง เกิดที่ อ.ปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน มีสัญชาติไทย บัตรประชาชน และทะเบียนบ้านในไทยอย่างถูกต้อง สุดารัตน์ออกจากประเทศไทยไปเมื่อปี 2537 หลังแต่งงานกับชาวไต้หวัน ตามคำแนะนำของญาติ โดยจดทะเบียนสมรสกันที่สำนักงานเขตปทุมวัน และเดินทางไปยังไต้หวัน มีลูกกับสามี 3 คนตั้งแต่ปี 2539
จากเด็กสาววัย 17 ปี ไปใช้ชีวิตในไต้หวันโดยไม่รู้จักใคร แม้แต่สามีที่รู้จักเพียง 6 เดือนก่อนเดินทาง แต่ด้วยความหวังอยากมีชีวิตใหม่ ตั้งใจเรียนรู้ภาษาจีน และได้รับคำแนะนำให้ยื่นขอสัญชาติไต้หวัน ซึ่งกำหนดให้มีเพียงสัญชาติเดียว ทำให้สุดารัตน์ต้องยื่นขอสละสัญชาติไทย โดยในปี 2545 รัฐไทยออกประกาศกระทรวงมหาดไทยให้สุดารัตน์สละสัญชาติไทยได้
ทว่า ก่อนที่จะได้ยื่นขอสัญชาติไต้หวัน สุดารัตน์เกิดมีปัญหากับสามีชาวไต้หวัน ทำให้ต้องหนีออกจากบ้าน และถูกสามีฟ้องหย่า ทำให้สุดารัตน์ต้องกลายเป็นคนไร้สัญชาติอยู่ในไต้หวัน ตั้งแต่วันนั้นถึงวันนี้เป็นเวลา 20 ปี
"ทำอะไรไม่ได้เลย เพราะที่นั่นต้องใช้บัตรแสดงตัวหมดเลย ลำบากมาก ๆ เลยค่ะ"
ตลอด 20 ปีในไต้หวัน สุดารัตน์พยายามขอกลับมาใช้สัญชาติไทย แต่ต้องใช้ชีวิตด้วยความหวาดกลัว เป็นคนต่างด้าวที่ไร้สัญชาติทั้งไทยและไต้หวัน ต้องทำงานด้วยความยากลำบาก จึงไม่สามารถที่จะหาเงินเดินทางกลับไทยเพื่อดำเนินการเรื่องนี้ได้
กระทั่ง 2 ปีก่อน สุดารัตน์ได้รับการช่วยเหลือประสานขอความช่วยเหลือมายัง รศ. ดร.พันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร โครงการบางกอก คณะนิติศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และอาสาสมัครพัฒนาสังคม หรือ อพม. ในไต้หวัน ได้ร้องทุกข์ไปยังกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา และได้รับคำปรึกษาจาก น.ส.บงกช นภาอัมภร นักศึกษาปริญญาเอกด้านสัญชาติ มหาวิทยาลัยเมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย และ น.ส.ศิวนุช สร้อยทอง ทนายความ ดำเนินการประสานงานกับกงสุลไทยในไต้หวัน เพื่อให้สุดารัตน์ได้กลับประเทศไทย เนื่องจากปัญหาสุขภาพ และให้เธอได้มาขอคืนสัญชาติไทยได้ ซึ่งเป็นสิทธิตามกฏหมายที่สุดารัตน์ จะต้องได้รับ
ภาพจาก ข่าว 3 มิติ
"กรณีนี้ สิ่งที่เราไม่เข้าใจว่าทำไม มันไม่ได้มีกระบวนการตรงนี้ขึ้นมาได้ยังไง สิ่งที่เราเห็นตอนนี้ก็คือมีคำพิพากษาหย่า ที่สามีฟ้องหย่าสุดารัตน์ และคำพิพากษาหย่าเสร็จปี 2562 ฉะนั้นเมื่อสุดารัตน์หย่าจาาสามีแล้ว กรณีนี้ก็จะกลับคืนสัญชาติไทยโดยมาตรา 23 ได้
เป็นหน้าที่ของรัฐไทยตามกฎหมายระหว่างประเทศ การที่เราปล่อยให้เขาไร้สัญชาติตั้งแต่ปี 2545 จนถึงปัจจุบัน ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าไทยทำผิด ซึ่งตรงนี้รัฐไทยก็ต้องกลับมาทำให้ถูก กรณีนี้ไม่ควรเกิน 90 วันนับตั้งแต่ยื่นคำขอ" รศ. ดร.พันธุ์ทิพย์ กล่าว
ล่าสุด (12 เมษายน) สุดารัตน์ได้เดินทางไปยังสถานีตำรวจภูธรเมืองชลบุรี เพื่อยื่นขอรับรองสิทธิอาศัยถาวร หลังจากสละสัญชาติไทย ไปตามขั้นตอน เพื่อให้เจ้าหน้าที่จัดทำใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าว ตามมาตรา 8 พ.ร.บ.การทะเบียนคนต่างด้าว นำไปสู่การออกทะเบียนบ้าน ทร.14 และบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทย ก่อนจะนำไปยื่นขอกลับคืนสัญชาติไทย ตามมาตรา 23 พ.ร.บ.สัญชาติ ซึ่งต้องใช้เวลาภายใน 90 วัน สุดารัตน์ก็จะได้รับสิทธิสัญชาติไทยกลับคืน โดยระหว่างนี้สุดารัตน์กลับมาอาศัยกับพี่ชาย ที่เป็นญาติเหลือเพียงคนเดียวในไทย
ด้าน นางมนัสนันท์ ศุภพิทักษ์สกุล พัฒนาสังคมจังหวัดชลบุรี เผยว่า หลังทราบเรื่องของสุดารัตน์ ในฐานะคนไร้ที่พึ่ง จึงได้นำเจ้าหน้าที่มาให้การช่วยเหลือ ทั้งเรื่องเอกสารทางทะเบียน และการช่วยเหลือทางด้านสุขภาพอย่างเต็มที่ ในระหว่างที่สุดารัตน์ยังตกอยู่ในสถานะคนไทยไร้สัญชาติ เพื่อให้ได้เริ่มกลับมาใช้ชีวิตในประเทศไทยได้อย่างมีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ในรอบ 27 ปี
ขอบคุณข้อมูลจาก ข่าว 3 มิติ
