พระเศวตฉัตร 9 ชั้น ถวายพระเกียรติยศสูงสุด แด่ สมเด็จพระพันปีหลวง ครั้งแรกในประวัติศาสตร์

 
           พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ถวายพระเศวตฉัตร 9 ชั้น กางกั้นพระโกศพระบรมศพ สมเด็จพระพันปีหลวง เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ 


          สำนักพระราชวังแจ้งกำหนดการเคลื่อนพระบรมศพ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง จากอาคารภูมิสิริมังคลานุสรณ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ไปยังพระบรมมหาราชวัง โดยพิธีเคลื่อนพระบรมศพจะมีขึ้นในวันอาทิตย์ที่ 26 ตุลาคม พุทธศักราช 2568 เวลา 16.00 น. 

          เวลา 17.00 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปยังพระที่นั่งพิมานรัตยา ในพระบรมมหาราชวัง ถวายน้ำสรงพระบรมศพ

          เสร็จแล้วเจ้าพนักงานเชิญพระบรมศพลงสู่พระหีบ ทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์เชิญไปประดิษฐานหลังพระแท่นสุวรรณเบญจดล ประกอบพระโกศทองใหญ่ ภายใต้พระเศวตฉัตร 9 ชั้น แวดล้อมด้วยเครื่องสูง หักทองขวางมีชุมสาย ฉัตร 5 ชั้น บังแทรก ต้นไม้ทองเงิน ณ มุกตะวันตก พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท

          เสร็จแล้วทรงวางพวงมาลา ทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะ กราบถวายพระบรมศพ ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการบูชาพระพุทธรูปประจำพระชนมวาร และทรงทอดผ้าไตรพระสงฆ์ 93 รูป สดับปกรณ์ ถวายอนุโมทนา ถวายอดิเรก ถวายพระพรลา
          สำหรับ พระเศวตฉัตร 9 ชั้น หรือฉัตรขาว 9 ชั้น เป็นเครื่องแสดงพระเกียรติยศสูงสุดที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวถวายแด่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในการบำเพ็ญพระราชกุศลพระบรมศพ นับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่มีการถวายพระเกียรติยศสูงสุดด้วยพระเศวตฉัตร 9 ชั้น แด่พระบรมราชวงศ์ฝ่ายใน ซึ่งการใช้ฉัตรในการถวายพระเกียรติยศมีลักษณะแตกต่างกัน ดังนี้

          นพปฎลมหาเศวตฉัตร เป็นฉัตร 9 ชั้น ที่ใช้เป็นเครื่องประกอบพระราชอิสริยยศสำหรับพระมหากษัตริย์ที่ทรงรับบรมราชาภิเษกแล้วเท่านั้น แต่เดิมหุ้มด้วยผ้าตาด ถึงรัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนเป็นผ้าขาวมีระบาย 3 ชั้น ขลิบทองแผ่ลวดห้อยอุบะจำปาทอง ยอดฉัตรรูปแหลมทรงเจดีย์ สำหรับปักกางกั้นเหนือพระราชบัลลังก์ตามราชประเพณี ถือเป็นเครื่องราชกกุธภัณฑ์ที่สำคัญยิ่งกว่าสิ่งอื่น ๆ ดังปรากฏในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงรับน้ำอภิเษก ณ พระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์ พระราชครูพราหมณ์เชิญนพปฎลมหาเศวตฉัตรขึ้นน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย แล้วเจ้าหน้าที่เชิญตามเสด็จไปยังพระที่นั่งภัทรบิฐ เพื่อทรงรับเครื่องราชกกุธภัณฑ์ เครื่องขัตติยราชวราภรณ์ และเครื่องขัตติยราชูปโภค อันแสดงความเป็นพระมหากษัตริย์โดยสมบูรณ์

          นพปฎลมหาเศวตฉัตรนี้ยังกางกั้นในสถานที่สำคัญอื่น ๆ อีก คือ เหนือพระแท่นบรรทมในพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน กางกั้นเหนือพระราชบัลลังก์ในพระที่นั่งไพศาลทักษิณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท และพระที่นั่งอนันตสมาคม


          เมื่อสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินเสด็จสวรรคต เจ้าพนักงานจะได้ถวายนพปฏลมหาเศวตฉัตรกางกั้นเหนือพระบรมโกศ ตลอดเวลาที่ประดิษฐานพระบรมศพอยู่ ครั้นเมื่อถวายพระเพลิงพระบรมศพ จะมีการถวายพระนนพปฎลมหาเศวตฉัตรกางกั้นเหนือพระจิตกาธานตลอดเวลาถวายพระเพลิง โดยเจ้าพนักงานจะถวายสุมพระบรมอัฐิไว้คืนหนึ่ง

          แบบแผนการถวายพระเกียรติยศเป็นพิเศษยังปรากฏสืบมาในรัชกาลที่ 9 ที่โปรดเกล้าฯ ถวายนพปฎลมหาเศวตฉัตรกางกั้นเหนือพระบรมโกศพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดลฯ พระอัฐมรามาธิบดินทร เมื่อ พ.ศ. 2489 โปรดเกล้าฯ ถวายสัปตปฎลเศวตฉัตรกางกั้นเหนือพระโกศสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เมื่อ พ.ศ. 2551 และโปรดเกล้าฯ ถวายสัปตปฎลเศวตฉัตรกางกั้นเหนือพระโกศสมเด็จฯ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี เมื่อ พ.ศ. 2554

          อนึ่ง เมื่อสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2568 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ถวายพระเศวตฉัตร 9 ชั้น กางกั้นเหนือพระบรมโกศ นับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ไทยที่มีการถวายพระเศวตฉัตร 9 ชั้น เป็นเครื่องประกอบพระบรมราชอิสริยยศชั้นสูงสุดแด่พระบรมราชวงศ์ฝ่ายใน

          เหตุการณ์ในครั้งนี้นอกจากเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์แล้ว ยังเป็นการแสดงพระราชกตัญญูของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ทรงมีต่อสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง อย่างสูงสุด

ขอบคุณข้อมูลจาก ไทยโพสต์, เฟซบุ๊ก น้ำเงินเข้ม, เฟซบุ๊ก เจริญกรุง