หากเอ่ยชื่อ "สุนทรภู่" คงน้อยคนนักที่จะไม่รู้จัก ยิ่งข่าว "ปี่พระอภัยหาย" ที่เมืองแกลง จ.ระยอง เมื่อไม่นานมานี้ ยิ่งทำให้โด่งดังไปใหญ่
ต้องขอเท้าความก่อนว่าในวาระครบ 222 (สุนทรภู่เกิดปี 2329) องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ประกาศให้ท่านเป็น บุคคลผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรมระดับโลก ซึ่งนับเป็นสามัญชนคนแรกที่ได้รับรางวัลดังกล่าว จึงสมควรอย่างยิ่งที่จะต้องกล่าวถึงท่านทุกครั้งเมื่อเวียนมาถึง วันที่ 26 มิถุนายน ซึ่งในปี 2551 นี้ ก็จะเป็นวาระครบ 222 ปีเกิดของท่านสุนทรภู่ ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้จัดให้มีกิจกรรมต่างๆ มากมาย
สุนทรภู่ หรือ พระสุนทรโวหาร (บรรดาศักดิ์ในสมัยรัชกาลที่ 4) เกิดเมื่อวันจันทร์ขึ้นหนึ่งค่ำ เดือนแปดปีมะเมีย จุลศักราช 1148 ตรงกับวันที่ 26 มิถุนายน พุทธศักราช 2329 ในแผ่นดินของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ชื่อเดิมว่า "ภู่" บิดาเป็นชาวบ้านกร่ำ อ.แกลง จ.ระยอง ชื่อ นายพลับ ต่อมาได้ยศถาบรรดาศักดิ์เป็น ขุนศรีสังหาญ ซึ่งเป็นตำแหน่งปลัดกรมขวา ศักดินา 300 ไร่ ส่วนมารดาสันนิษฐานกันว่า เป็นคนใกล้ชิดของกรมพระราชวังหลัง พระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ (ทองอิน) บิดามารดาเลิกร้างกันตั้งแต่สุนทรภู่เกิด โดยบิดาออกบวชอยู่ที่วัดป่า ต.บ้านกร่ำ อ.แกลง อันเป็นภูมิลำเนาเดิม ส่วนมารดาได้กลับไปถวายตัวเป็นนางนมของพระธิดาในกรมพระราชวังหลัง
ในปฐมวัยสุนทรภู่ได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในพระราชวังหลัง และได้อาศัยอยู่กับมารดา สุนทรภู่ได้รับการศึกษาในพระราชวังหลังและที่วัดชีปะขาว (วัดศรีสุดาราม) ตั้งแต่เยาว์วัยสุนทรภู่มีนิสัยรักการแต่งกลอนอย่างยิ่ง ต่อมาได้เข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์ และเป็นที่โปรดปรานของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย จนได้รับแต่งตั้งเป็นขุนสุนทรโวหาร เป็นกวีที่ปรึกษาและคอยรับใช้ใกล้ชิด
ชีวิตของสุนทรภู่มีทั้งสุขและทุกข์ ขึ้นๆ ลงๆ ในบั้นปลายชีวิตได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "พระสุนทรโวหาร" (รัชสมัยรัชกาลที่ 4) ในปี 2394 ขณะที่ท่านมีอายุได้ 65 ปีแล้ว และถึงแก่อนิจกรรมเมื่อปี 2398 รวมสิริอายุได้ 69 ปี โดยผู้สืบสกุลของสุนทรภู่ในปัจจุบันใช้นามสกุล "ภู่เรือหงส์"
สำหรับผลงานประพันธ์ที่ ครูกลอนตลาดแห่งกรุงสยาม ผู้นี้ทิ้งไว้เป็นมรดกแก่แผ่นดิน และยังสร้างแบบอย่างของการแต่งโคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน แก่นักประพันธ์รุ่นหลัง มีมากมาย ทั้งนิราศ นิทาน สุภาษิต เสภา บทละคร บทเห่กล่อม
เพื่อเป็นการระลึกถึงกวีเอกระดับโลก ทางราชการจึงกำหนดให้ วันที่ 26 มิถุนายน ของทุกปี เป็นวันสุนทรภู่ และเพื่อเป็นการยกย่องเกียรติคุณของพระสุนทรโวหารให้ปรากฏแพร่หลายยิ่งขึ้น รัฐบาลสมัยจอมพลป.พิบูลสงคราม โดยกรมศิลปากรได้ดำเนินการจัดสร้างอนุสาวรีย์สุนทรภู่ขึ้นที่เมืองแกลง จ.ระยอง แล้วเสร็จในปี 2513 ซึ่งบริเวณอนุสาวรีย์ก่อสร้างในลักษณะเป็นสวนสาธารณะกว้างขวางร่มรื่น โดยมีรูปหล่อโลหะท่านสุนทรภู่นั่งแท่นเด่นเป็นสง่าอยู่บนเนินดิน ด้านหน้าอนุสาวรีย์มีรูปปั้นตัวละครเอกในเรื่องพระอภัยมณี
วันสุนทรภู่ที่จะมาถึง กระทรวงวัฒนธรรมได้จัดกิจกรรม "เชิดชูครูกวีศรีสุนทร เนื่องในวันสุนทรภู่" ณ หอประชุมเล็ก ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย ประกอบด้วย พิธีมอบโล่เชิดชูเกียรติ แก่บุคคลและองค์กรที่สืบสาน อนุรักษ์ภาษาและวรรณกรรมไทย การสัมมนาทางวิชาการ "คุณค่าทางภาษาและวัฒนธรรมในวรรณกรรมสุนทรภู่" นิทรรศการ เชิดชูครูกวีศรีสุนทร การประกวดประชันกลอนสด และกิจกรรม มุมมองสุทรียศิลป์จากวรณกรรมสุนทรภู่...สู่ภาพ
ส่วนวันที่ 21-22 มิถุนายน บริษัทกระดาษดั๊บเบิ้ลเอ ได้เตรียมจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านหลายรูปแบบ ที่อาคารเอบุ๊ค ทาวเวอร์ ถ.สาทร ซอย 12 อยากจะรู้จักสุนทรภู่ดีกว่านี้ น่าจะลองแวะไปงานที่จัดขึ้นดู
ข้อมูลและภาพประกอบจาก
