วันก่อนผมได้รับโทรศัพท์จากลูกค้าของผมคนหนึ่งเขาบอกว่า เขาโทร.มาลาเพราะเขากำลังจะออกจากองค์กรที่เขาทำงานอยู่ ผมออกจะตกใจนิดหนึ่งเพราะจำได้ว่าเขาเพิ่งเข้าไปทำงานที่องค์กรนี้ได้ประมาณ 6 เดือน ทำไมลาออกเสียแล้ว เขาให้เหตุผลกับผมว่า ตอนที่จะเข้าองค์กรนี้เขาคิดว่าองค์กรนี้น่าจะดีและเหมาะกับเขา เพราะใครๆ ก็อยากทำงานกับองค์กรนี้ แต่พอเขาได้เข้ามาสัมผัสภายในองค์กรเขาจึงรู้ว่าตัวเขารับวัฒนธรรมและนโยบายภายในขององค์กรไม่ได้ แล้วเขาก็พูดติดตลกกับผมว่า...ก็อย่างว่าล่ะครับ คนในอยากออก คนนอก อยากเข้า
ก่อนวางสายเขาทิ้งคำถามให้ผมคิดว่า เขากำลังหางานใหม่ แต่การหางานใหม่ของเขาครั้งนี้เขาต้องการให้แน่ใจว่าได้องค์กรที่มีวัฒนธรรมเหมาะกับตัวเขา ดังนั้นเขาจะรู้ได้อย่างไรว่าองค์กรที่เขากำลังจะเข้าไปทำงานด้วยนั้นมีวัฒนธรรมที่เหมาะกับเขาหรือไม่ โดยที่ไม่ต้องเปลืองตัวเปลืองเวลาเข้าไปทำงานกับองค์กรก่อน
และก่อนที่ผมจะตอบคำถามผมคงต้องอธิบายก่อนว่า วัฒนธรรมขององค์กรคืออะไร เพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน
วัฒนธรรมขององค์กรคือ บุคลิกลักษณะขององค์กรที่มีองค์ประกอบมาจากทัศนคติ ประสบการณ์ ความเชื่อ และค่านิยมของพนักงาน ซึ่งทั้งหมดนี้จะประสานรวมเข้าด้วยกันจนทำให้เกิดความคิดหรือการกระทำที่ออกมาในรูปแบบแบบหนึ่งที่ส่งผลต่อแนวทางการปฏิบัติตัวของพนักงานต่อพนักงานด้วยกันเอง และต่อบุคคลอื่นๆ
วัฒนธรรมขององค์กรมีผลกระทบกับตัวคุณในฐานะพนักงานคนหนึ่งยกตัวอย่างเช่น ถ้าวัฒนธรรมขององค์กรเป็นแบบมาเช้ากลับดึก ถ้าพนักงานคนไหนกลับก่อนก็จะโดนมองว่าขี้เกียจ ไม่ทุ่มเท ดังนั้นถ้าคุณอยู่ในองค์กรลักษณะนี้ คุณคงไม่กล้ากลับบ้านเร็วเช่นกัน
วัฒนธรรมมีผลกับวิธีการติดต่อสื่อสารกันจนไปถึงนโยบายที่ออกมา เช่น สวัสดิการ แผนผังการจัดห้องทำงาน การอบรมและการพัฒนาคนในองค์กร ดังนั้นสิ่งแรกที่ผมอยากแนะนำในการหาองค์กรที่มีวัฒนธรรมเหมาะสมกับคุณคือ คุณต้องหาตัวเองให้ได้ก่อนว่าคุณต้องการอยู่ในวัฒนธรรมแบบไหน เช่น วัฒนธรรมที่มีการแข่งขันสูง วัฒนธรรมที่อยู่เหมือนครอบครัว วัฒนธรรมที่ให้อิสระในการ แต่งตัวและการทำงาน หรือวัฒนธรรมที่สร้างความสมดุลระหว่างชีวิตทำงานและชีวิตส่วนตัว
เมื่อคุณทราบแล้วว่า คุณต้องการอยู่ในวัฒนธรรมแบบไหน ต่อมาคุณจึงมองหาว่าองค์กรที่คุณจะเข้าไปทำงานด้วยนั้นมีวัฒนธรรมที่สอดรับกับที่คุณต้องการหรือไม่ วิธีการหาว่าองค์กรนั้นๆ มีวัฒนธรรมอย่างไรมีอยู่ด้วยกัน 2 วิธีหลักๆ ซึ่งวิธีแรกเป็นอะไรที่ง่ายมาก แต่คุณต้องมีคนรู้จัก ไม่ว่าจะเป็นเพื่อนหรือญาติที่ทำงานอยู่ในองค์กรนั้น แล้วคุณก็ไปถามเขาตรงๆ เลยว่า องค์กรนี้มีวัฒนธรรมอย่างไร ผมไม่แนะนำให้คุณถามพนักงานในองค์กรนั้นๆ โดยที่คุณไม่รู้จักมาก่อน เพราะคุณอาจจะได้คำตอบที่ไม่ค่อยตรงกับความเป็นจริงเท่าไรนัก
ส่วนวิธีที่สองของการหาวัฒนธรรมขององค์กร คือคุณต้องใช้โอกาสตอนที่คุณเข้าไปสัมภาษณ์งานสังเกตและถาม ผมขอยกตัวอย่างสิ่งที่คุณควรจะสังเกตในระหว่างที่อยู่ในองค์กรนั้นๆ ได้แก่
1. คุณได้รับการต้อนรับอย่างไร ตอนที่ไปสัมภาษณ์งาน แล้วคนที่มาสัมภาษณ์คุณมาตรงเวลาไหม
2. ในระหว่างการสัมภาษณ์มีคำถาม หรือมีประโยคอะไรที่คุณได้ยินบ่อยๆ เพราะนั่นเปรียบเสมือนการบอกใบ้อะไรบางอย่างให้กับคุณ เช่น ถ้าคุณได้ยินคำถามประมาณว่าสามารถทำงานเสาร์อาทิตย์ได้หรือเปล่า หรือถ้าต้องกลับดึกมีปัญหาไหม เป็นต้น
3. ผู้สัมภาษณ์มีการเตรียมตัวมาดีไหม เขาได้ดูใบสมัครงานของคุณก่อนที่จะคุยกับคุณหรือเปล่า นี่แสดงถึงความเอาใจใส่ของหัวหน้าที่มีต่อพนักงาน
4. คนในองค์กรดูมีความสุข มีความสนุกสนานไหม หรือหน้าเคร่งเครียดตลอดเวลา
5. ผังที่นั่งของแต่ละฝ่ายถูกจัดให้แยกออกจากกันอย่างสิ้นเชิง หรือนั่งอยู่ใกล้ๆ กัน เพราะนั่นจะบ่งบอกถึงการแบ่งก๊ก แบ่งเหล่าอย่างกลายๆ
6. พนักงานโดยส่วนมากกินข้าวคนเดียว หรือไปกินกันเป็นกลุ่ม
นอกจากการสังเกตเพื่อค้นหาวัฒนธรรมขององค์กรแล้ว การถามในระหว่างการสัมภาษณ์ก็เป็นอีกวิธีหนึ่ง ถ้าผู้สัมภาษณ์เปิดโอกาสให้คุณสอบถามได้ คุณลองถามเขาดู ผมมี 3-4 คำถามเป็นตัวอย่างให้คุณ
1. ขอคำหรือประโยคสัก 3 ประโยคที่บ่งบอกถึงวัฒนธรรมขององค์กรนี้
2. ถ้าจะให้คุณพูดถึงบรรยากาศในองค์กรของคุณ คุณจะบรรยายว่าอย่างไร
3. องค์กรให้รางวัลอะไรให้กับพนักงานที่ประสบความสำเร็จในการทำงาน (ข้อนี้จะบอกถึงว่าองค์กรให้คุณค่ากับอะไร เช่น มีรางวัลให้กับพนักงานที่ให้บริการยอดเยี่ยม บอกถึงการให้ความสำคัญกับการบริการ หรือรางวัลให้กับพนักงานขายที่ทำยอดทะลุเป้า บอกถึงการให้ความสำคัญกับการขาย)
4. องค์กรมีทัศนคติอย่างไรกับการเรียนรู้และการพัฒนาพนักงาน (เป็นการบอกถึงว่าองค์กรให้ความสำคัญกับการพัฒนาคนเพื่อให้เกิดความก้าวหน้าในหน้าที่หรือไม่)
เพื่อความก้าวหน้าในหน้าที่การงานของคุณ สิ่งสำคัญคือ การค้นหาองค์กรที่มีวัฒนธรรมที่ตรงกับตัวคุณ คุณคงไม่ต้องการจะอยู่ในองค์กรที่มีจำนวนคนไม่เพียงพอกับงานที่มี หรือในองค์กรที่ต้องอยู่ด้วยเล่ห์เหลี่ยมชั้นเชิง
ดังนั้นค้นหาตัวเอง ค้นหาองค์กรที่เหมาะสม แล้วคุณจะพบกับองค์กรที่คุณอยากจะฝากอนาคตของคุณไว้ได้ไม่ยาก?
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
ภาพประกอบทางอินเทอร์เน็ต
คอลัมน์ : ถามมา-ตอบไปสไตล์คอนซัลท์
โดย : อภิวุฒิ พิมลแสงสุริยา
