หมีควาย
ชีวิตรันทดหมีกำพร้า 5 ตัว ขอ "พ่อ-แม่อุปถัมภ์" (ข่าวสด)
โดย ปาริชาติ ประคองจิตร์
บนโลกกลมๆ ใบเดียวกันนี้ หลินปิง แพนด้าน้อย คลอดในเมืองไทยโตวันโตคืน สร้างความมหัศจรรย์ให้คนทั้งโลก ต้องตะลึงด้วยความน่าเอ็นดู ปัจจุบัน แพนด้าน้อย อายุ 3 เดือน ทำหน้าที่เจ้าหญิงสันถวไมตรีไทย-จีน อยู่ในโครงการแลกเปลี่ยน แพนด้า เพื่อการวิจัย เมื่อครบกำหนด 10 ปี ประเทศไทยต้องส่ง ครอบครัวแพนด้า กลับประเทศจีน
ขณะนี้ทั่วโลกมี แพนด้า ประมาณ 1,600 ตัว แพนดาเลี้ยงอีก 200 กว่า แต่ละตัวมีอายุเฉลี่ยเพียง 30 ปี แต่ละครั้งแม่แพนด้ามีลูกได้อย่างมากเพียง 8 ตัว จึงเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์
แพนด้าน้อย หลินปิง เป็น แพนด้า เลี้ยงตัวแรก ที่คลอดในปีนี้ ชาวไทยส่งเอสเอ็มเอส และไปรษณียบัตร ช่วยกันมีส่วนร่วมตั้งชื่อเป็นข่าวดังขึ้นหน้าหนึ่งติดต่อกันในเมืองไทยและ ประเทศจีน แพนด้าน้อย นอนฟูกอย่างดี ได้รับการเลี้ยงดูเอาใจใส่จาก หลินฮุ่ย แม่แพนด้า และพี่เลี้ยง ภายในห้องปรับอากาศเย็นเฉียบที่สวนสัตว์เชียงใหม่ มีการจัดงานเฉลิมฉลองวันเกิดตัดเค้กให้อย่างหรูหรา
หมีควาย
ขณะเดียวกันในอีกมุมหนึ่งของประเทศไทยด้วยอารมณ์ที่แตกต่างกัน บริเวณเขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน ไม่ไกลจากเขาชีจรรย์ ด้านหลังของวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร จังหวัดชลบุรี เป็นสถานที่หนึ่งในโครงการปิดทองหลังพระ ท่องเที่ยวในโครงการพระราชดำริ เพื่อขับเคลื่อนประเทศไทยสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน
คณะกรรมการบริหาร โครงการปิดทองหลังพระ ม.ร.ว.ดิศนัดดา ดิศกุล ประธาน, ท่านผู้หญิงบุตรี วีระไวทยะ รองประธาน จิริกา นุตาลัย ผู้อำนวยการโครงการปิดทองหลังพระฯ มอบหมายให้คณะทำงานนำโดย นฤวร ปันยารชุน คณะอนุกรรมการประชาสัมพันธ์และส่งเสริมการท่องเที่ยวโครงการปิดทองหลังพระนำ คณะสื่อมวลชนเข้าไปเยี่ยมชมในบริเวณโซนหมี พบลูกหมีควายกำพร้าพ่อแม่ทั้งหมด 5 ตัว อายุตั้งแต่ 3 เดือนขึ้นไปถูกขังอยู่ในกรงสี่เหลี่ยมตลอด 24 ชั่วโมง เนื่องจากขาดงบประมาณในการสร้างคอกถาวร
หมีควายเป็นประชากรหมีที่ เกิดในเมืองไทย แต่ไม่ได้รับการเหลียวแล ลูกหมีบางตัวเล็บขบไม่สบาย ลูกหมีบางตัวหินปูนเกาะจนฟันอักเสบกินอาหารไม่ได้ ทำให้ลูกหมีวัย 2 ขวบแคระแกร็นมีรูปร่างใกล้เคียงกับหมีอายุ 3 เดือน ขณะนี้อยู่ระหว่างการรักษา ลูกหมีบางตัวไม่มีโรคภัยไข้เจ็บแต่อาหารยังได้ไม่ครบหมวดหมู่ หมีทั้งหมดในเขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน ตามโครงการจะต้องเลี้ยงให้แข็งแรงแล้วจึงนำไปปล่อยในป่าทึบ เทือกเขาที่มีไม้พุ่มและไม้ยืนต้น
ที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ซึ่งยังมีสภาพป่าในเขตเทือกเขาสูงชัน พันธุ์ไม้หายาก กล้วยไม้ ไม้ประดับเป็นจำนวนมาก สถานีแห่งนี้ดูแลสัตว์ป่าอยู่หลายประเภททั้งหมี ลิงอุรังอุตัง ไก่ป่า และนกพันธุ์หายากต่างๆ สัตว์ป่าเหล่านี้มาจากการที่ทางราชการยึดได้จากผู้ที่ลักลอบล่าสัตว์ป่าหรือ สัตว์ป่าที่ชาวบ้านเลี้ยงไว้แล้วนำมาปล่อยทิ้ง เรียกง่ายๆ ว่า สัตว์ของกลางหรือสัตว์กำพร้า
มี หมีดำ ที่เรียกว่า หมีควาย หรือ หมีหมา มากที่สุดในประเทศไทย 94 ตัว (หมีในกรงสถานีเพาะเลี้ยงเขตห้ามล่าสัตว์ป่าในประเทศไทย 23 สถานี มีหมีทั้งหมดทั่วเมืองไทย 170 ตัว) มีแยกขัง อยู่รวมกันหลายๆ ตัวในที่โล่งแจ้งที่จัดเตรียมไว้โดยมีรั้วลวดไฟฟ้าขนาดเล็กกั้นอยู่ หมีบางตัวดุร้ายมากต้องแยกขังเดี่ยว บางตัวไม่สบายก็ต้องแยกไปรักษาเพื่อสังเกตอาการ หมีควาย หมีหมาอยู่ในสภาพป่วยและยังไม่พร้อมที่จะให้คนมาเข้าชม ภารกิจของหมอเพียงคนเดียวที่จะต้องขูดหินปูนฟันหมีทั้ง 96 ตัว โดยต้องวางยาสลบทีละตัว และค่อยๆ ทำความสะอาดฟันของมัน
คนซึ่งประกอบอาชีพจับสัตว์ป่าไปขาย เพื่อนำอวัยวะบางส่วนมาบริโภคตามความเชื่อที่ว่าจะสามารถบำรุงร่างกายมนุษย์ ด้านต่างๆ ได้ อุ้งตีนหมี นิ้ว เขี้ยว ดีหมี ทั้งๆ ที่ยังไม่เคยมีการพิสูจน์ที่ชัดเจน ขบวนค้าสัตว์ป่าลักลอบขนย้ายหมีควาย ลูกหมีควายแล้วผ่านมาเจอด่านตรวจของเจ้าหน้าที่ตำรวจจึงกลัวถูกจับดำเนินคดี
ปัญหาก็คือสัตว์ป่าของกลางเหล่านั้นเราจะเอาไปไว้ที่ไหน เพราะสัตว์ป่าเหล่านั้นส่วนใหญ่หมดสภาพที่จะกลับคืนสู่ป่าได้แล้ว เพราะเขามีทั้งบาดเจ็บจากบาดแผลหรือถูกกักขังไว้นาน จนไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ กว่าตำรวจจะนำหมีมาถึงเขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน หมีดำก็อยู่ในสภาพที่กะปลกกะเปลี้ยเต็มทีแล้ว ยิ่งได้รับอาหารการกินด้วยงบประมาณที่แสนจำกัด วันละ 40 บาท/ตัว/คน ราคาใกล้เคียงกับอาหารผู้ต้องขัง อาหารที่จัดให้เป็นปลายข้าวคลุกหัวเผือกหัวมันตับบดผลไม้ตามมีตามเกิด
หมีดำ เอเชียติก (Asiatic Black Bear) หรือ หมีพระจันทร์ (Moon Bear) เป็นสัตว์สงวน ด้วยมีความเสี่ยงในการสูญพันธุ์ สมาคมพิทักษ์สัตว์แห่งโลกไซเตสจัด หมีควาย ไว้เป็นสัตว์คุ้มครองอยู่ในบัญชี หมายเลข 1ในการดูแลพิทักษ์หมีดำเอเชียติดอันดับเป็นสัตว์ป่าที่หายากและใกล้จะสูญ พันธุ์ แม้ว่าจะตายแล้วก็ห้ามไม่ให้ทำลายหรือชำแหละซากโดยไม่ได้รับอนุญาต
หมีควาย
หมีควาย (Ursus thibetanus) หมีหมา (Ursus malayanus) หมีสองชนิดที่พบในพื้นที่ป่าของประเทศไทย หมีควายสีดำตัวโตมีสัญลักษณ์รูปตัว v สีขาวที่หน้าอก หมีเป็นสัตว์ดุร้ายต้องระมัดระวัง เมื่อตกใจหรือสงสัยจะยืนด้วยขาหลัง ต่อสู้กับศัตรูโดยการตะปบด้วยขาหน้า กัดด้วยฟันอย่างรุนแรง พฤติกรรมชอบขดตัวกลมแล้วกลิ้งลงมาจากเนินเขา ส่วนหมีหมาตัวอ้วนใหญ่ ขนดกตามตัวสีดำ หรือสีน้ำตาลทั้งตัว ยกเว้นบริเวณหน้าอกที่มีลักษณะเด่นแผงคอเป็นรูปตัว U ตัวผู้หนักถึง 200 กิโลกรัม ตัวเมียหนัก 125 กิโลกรัม
หมีควาย ปกติจะไม่ออกมาทำร้ายคน แต่ดุร้ายเพราะมันถูกบุกรุกที่อยู่อาศัยจนจำเป็นต้องออกจากป่ามาหาอาหาร จนเข้าเขตที่อยู่อาศัยของมนุษย์หรือเป็นหมีที่ถูกจับมาเพื่อส่งขายแล้วหลุด จึงเกิดดุร้าย
สุรศักดิ์ อนุเมธางกูร หัวหน้าสถานีเขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน กล่าวว่า อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืชได้ประกาศหาพ่อแม่อุปถัมภ์หมี เสือ กวาง งู ทั่วประเทศ
ขณะนี้ต้องการพ่อแม่อุปถัมภ์หมีทั้งหมด มีการจัดทำระเบียนประวัติหมีทุกตัวรวมทั้งลูกหมีดำที่กำลังโตวันโตคืนไว้ให้ อุปถัมภ์ ค่าอาหารเดือนละ 1,200 บาท เพื่อให้หมีมีวิถีชีวิตดีขึ้น มาถ่ายรูปและมาชมหมีดำที่อุปการะได้ทุกวัน หากพ่อแม่อุปถัมภ์ใจดีจะอุปการะอย่างอื่นในการสร้างกรงขัง คอกธรรมชาติ เพื่อหมีเหล่านี้มีสุขภาพสมบูรณ์จะได้นำไปปล่อยในป่าธรรมชาติดังพระราชดำริ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
หมี เป็นสัตว์หากินกลางคืนนอนกลาง วัน แต่หมีที่นี่จะนอนตั้งแต่ตอนเย็น เมื่อต้องเผชิญหน้ากับหมี คนต้องรีบวิ่งหนีไปให้ไกล เพราะความคิดหมีช้ากว่าคน 1 นาที อย่าหนีขึ้นต้นไม้เด็ดขาดเพราะหมีขึ้นต้นไม้เก่งมากๆ เมื่อเข้าฤดูผสมพันธุ์หมีจะดุมาก
"ขณะนี้หมีควายที่ชื่อเจ้าขุน เป็นหมีที่เจษฎาภรณ์ ผลดี ไปทำรายการโทรทัศน์ navigator ที่จังหวัดน่าน เจอหมีอยู่ในคอกจึงเอามาฝากเลี้ยงไว้ที่นี่เพื่อวันหนึ่งจะได้กลับไปอยู่ป่า ในวันข้างหน้า ติ๊กบริจาคเงิน 1 แสนบาท เพื่อสร้างคอกให้หมีรวมกันอยู่ แต่งบฯหมดแล้วสร้างได้แต่กำแพง ต้องการงบฯเพิ่มอีก 1.5 แสนบาท ประชาชนอยากร่วมสร้างบ้านหมีสามารถติดต่อมาได้เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน ตู้ ปณ.11 ไปรษณีย์บ้านอำเภอ ตำบลนาจอมเทียน อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี 20250" หัวหน้าสถานีเขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอนและเจ้าหน้าที่ช่วยกันเล่าถึง ประชากรหมีที่มีมนต์เสน่ห์ให้ทุกคนช่วยกันเลี้ยงดู
ขณะนี้ ปริมาณสัตว์ป่ามีมากขึ้นเรื่อยๆ ขณะเดียวกันข้อจำกัดของเงินงบประมาณและจำนวนเจ้าหน้าที่ที่ไม่เพียงพอในการ ดูแลสัตว์ภายในสถานี สถานีเหล่านี้จะพัฒนาเป็นสวนสัตว์เพื่อหารายได้ก็ไม่ได้เพราะไม่ใช่วัตถุ ประสงค์ของการจัดตั้งสถานีด้วย ให้เป็นสถานีการเรียนรู้และวิจัยสัตว์ป่าเฉพาะชนิดเปิดให้นักเรียน นักศึกษา และผู้ที่สนใจเข้ามาศึกษาเรียนรู้จัดกิจกรรมค่ายเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ซึ่งน่าจะสามารถหางบประมาณด้านการวิจัยเข้ามาช่วยได้ แนวคิดโครงการพ่อแม่บุญธรรมสัตว์ป่า เพื่อให้คนที่รักสัตว์ได้มีโอกาสบริจาคเงินหรืออาหารเล็กๆ น้อยๆ คล้ายๆ ที่เราดูแลเด็กกำพร้าซึ่งผู้อุปการะก็สะดวกและมีความรู้สึกเสมือนเป็นเจ้า ของสัตว์ เพียงแต่ไม่ต้องเลี้ยงเองที่บ้าน แค่เอาฝากทางสถานีดูแลแทน และหากมีโอกาสก็แวะมาเยี่ยมตามเวลาที่เหมาะสม
ในอดีตพื้นที่บริเวณ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน อ.สัตหีบ จ.ชลบุรี มีสภาพเป็นป่าดิบแล้ง ไม้สำคัญอย่างยางนา ตะเคียน มะค่าโมง ฯลฯ ถูกนำไปใช้ทางเศรษฐกิจจนแทบไม่เหลือ มิหนำซ้ำยังถูกบุกรุกจากชาวบ้านเพื่อใช้เป็นพื้นที่ทำการเกษตร ทำให้พื้นที่บริเวณนี้กลายเป็นที่รกร้าง ป่าเสื่อมโทรม ขาดการดูแลรักษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯไปที่วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร ทรงพบว่าพื้นที่การเกษตรโดยรอบเสื่อมโทรมไม่สมบูรณ์ ระบบนิเวศวิทยาถูกทำลายเนื่องจากความไม่รู้ของชาวบ้าน จึงมีพระราชดำริให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าแก้ไข ให้ความรู้ชาวบ้าน และพัฒนาพื้นที่โดยรอบให้ฟื้นคืน
กรมป่าไม้ได้สำรวจและเลือก พื้นที่บริเวณป่าเขาชีโอน ท้องที่ ต.ห้วยใหญ่ อ.บางละมุง และ ต.พลูตาหลวง ต.นาจอมเทียน อ.สัตหีบ จ.ชลบุรี เนื้อที่ประมาณ 2,299 ไร่ และประกาศในราชกิจจานุเบกษาให้เป็น "เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน" เมื่อ 12 มีนาคม 2528 หลังจากได้มีการประกาศเป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอนแล้ว การดำเนินการฟื้นฟูสภาพป่าได้เริ่มต้นขึ้นและดำเนินการอย่างต่อเนื่องจน ปัจจุบัน
ในวันนี้ผืนป่ามีสภาพสมบูรณ์ใกล้เคียงกับในอดีต สัตว์ป่านานาชนิดเริ่มหวนคืนสู่บ้าน ทั้งลิง ชะมด อีเห็น เม่น แมวดาว เสือปลา ไก่ป่า กระรอกดำ งู ค้างคาว และนกชนิดต่างๆ นอกจากนี้ยังมีสัตว์ป่าที่เพาะเลี้ยงโดยสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าบางละมุง เก้ง กวาง ละอง-ละมั่ง เนื้อทราย ลิงลมหรือนางอาย และไก่ฟ้าหลังขาว ได้ทดลองปล่อยกลับเข้าพื้นที่ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2533 ซึ่งสัตว์เหล่านี้สามารถดำรงชีวิตและขยายพันธุ์ได้ดี
หากผู้ใด สนใจจะไปด้วยตัวเองขับรถยนต์จากกรุงเทพฯไปตามถนนสุขุมวิท (สายบางนา-ตราด) ผ่านจังหวัดชลบุรีและเมืองพัทยา จนถึงหลักกิโลเมตรที่ 160 เลี้ยวซ้ายประมาณ 8 กิโลเมตร จนถึงวัดญาณสังวรารามฯ ก่อนที่จะถึงเขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอนซึ่งอยู่ด้านหลังของวัด
ชีวิตรันทด! หมี หมีควาย กำพร้า 5 ตัว ขอพ่อ-แม่อุปถัมภ์
ชีวิตรันทด! หมี หมีควาย กำพร้า 5 ตัว ขอพ่อ-แม่อุปถัมภ์
ชีวิตรันทด! หมี หมีควาย กำพร้า 5 ตัว ขอพ่อ-แม่อุปถัมภ์
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
