กรมส่งเสริมวัฒนธรรม จัดทำ "ศาสตร์และศิลป์พระราชา" หนังสือเฉลิมพระเกียรติพระอัจฉริยภาพด้านต่าง ๆ ของในหลวง รัชกาลที่ ๙
ตลอดระยะเวลา ๗๐ ปี ที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดีจักรีนฤบดินทร สยามมินทราธิราช บรมนาถบพิตร ทรงครองสิริราชสมบัติ พสกนิกรไทยและชาวโลกล้วนเห็นภาพของพระองค์ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจต่าง ๆ มากมายในทุกยุคสมัยและในทุกท้องถิ่นทุกภูมิภาค
ภาพทรงก้าวพระบาทข้ามแม่น้ำลำธาร หรือภาพทรงตรวจงานจนพระเสโทหลั่งไหลหยดค้างปลายพระนาสิก หรือภาพประทับนั่งข้างรถพระที่นั่ง เพื่อทอดพระเนตรแผนที่ที่จะเสด็จฯ ต่อ เพราะไม่มีทางเหลือให้รถวิ่งอีกต่อไป รวมทั้งภาพทรงประกอบพระราชพิธีและพิธีต่าง ๆ ทางวัฒนธรรมมากมายจนนับไม่ถ้วน เหล่านี้เป็นภาพที่พสกนิกรไทยคุ้นชิน แต่เบื้องหน้าหรือเบื้องหลังหรือที่มาที่ไปของพระราชกรณียกิจเหล่านั้น น้อยคนนักที่จะได้รับรู้
๗๐ ปีแห่งการครองราชย์อันเป็นระยะเวลาอันยาวนานนั้น พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล
อดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงดำริ ทรงไตร่ตรอง และทรงพินิจพิจารณาแล้วอย่างละเอียดถี่ถ้วน ไม่เพียงแค่ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจหรือพระราชพิธีต่าง ๆ ไปตามกำหนด แต่หากทรงวางแผน แก้ไข สืบสาน สืบทอดและสร้างสรรค์ในทุกพระราชพิธีหรือพระราชกรณียกิจที่ทรงทำ เพื่อประชาชนของพระองค์อย่างมีเป้าหมาย
- สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนโดยพระราชประสงค์ฯ
- พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๙ : ทรงสร้างสรรค์งานวรรณศิลป์เป็นแบบอย่าง (พระมหาชนก ติโต เรื่องทองแดง และนายอินทร์ผู้ปิดทองหลังพระ)
- แนวทางปฏิบัติพระราชทานต่อกลุ่มชาติพันธุ์และภาษาของพวกเขา
๒. ด้านศิลปะการแสดง
- การประโคมย่ำยามในพระราชพิธีพระบรมศพ
- โนรา
- เพลงพระราชนิพนธ์
- บัลเลต์มโนห์รา : ทรงสร้างสรรค์ศิลปะผสมผสานตะวันออกกับตะวันตก
- ดนตรีไทย : ทรงริเริ่มไว้เป็นปฐม
- พลานุภาพของพระมหาชนกผ่านการแสดง
๓. ด้านแนวทางปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม ประเพณีและเทศกาล
- ทรงฟื้นฟูพระราชพิธีพยุหยาตราทางชลมารค : มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมไทย
- ทรงฟื้นฟูพระราชพิธีพระราชทานครอบประธานประกอบพิธีไหว้ครูโขนละคร และพิธีต่อท่ารำเพลงหน้าพาทย์
องค์พระพิราพ
- ประเพณีแข่งเรือยาว : ทรงส่งเสริม
- ประเพณีเสด็จฯ ไปทรงดนตรี : พระมหากรุณาธิคุณพิเศษ
- พระราชพิธีถวายเทียน : ทรงสืบทอดรักษา
- พระราชพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร : ทรงสืบทอดรักษา
- การศึกษาเพื่อชีวิตและสังคม : ทรงส่งเสริมสนับสนุน
- เอกอัครศาสนูปถัมภก : ทรงอุปภัมภ์ศาสนาทุกศาสนาอย่างเสมอภาค
๔. ด้านความรู้และการปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล
- การอนุรักษ์พันธุ์ข้าวพื้นเมือง : สืบเนื่องจากพระราชดำรัส
- พระปรีชาสามารถด้านโหราศาสตร์ไทย : ประโยชน์แก่พสกนิกร
- ภูมิปัญญาการทำเหมืองฝายตามแนวพระราชดำริ
- ภูมิปัญญาการใช้หญ้าแฝกตามพระราชดำริเพื่อควบคุมระบบนิเวศ
- การอนุรักษ์ดินอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
- ปฏิทินหลวงพระราชทาน
- ละครลิงตามพระราชประสงค์
- ภูมิปัญญาการเลี้ยงควายไทย : พระมหากรุณาธิคุณต่อเกษตรกร
- ช้างสำคัญสู่พระบรมโพธิสมภาร
๕. ด้านการเล่นพื้นบ้าน กีฬาพื้นบ้าน และศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว
- ว่าวไทย : ทรงส่งเสริมเป็นแบบอย่าง
- การแข่งเรือเจริญก้าวหน้าสูงสุดในรัชสมัย
- พระมหากรุณาธิคุณต่อวงการมวยไทย
- การแข่งเรือใบ : พระปรีชาสามารถระดับโลก
๖. ด้านงานช่างฝีมือ
- เรือใบฝีพระหัตถ์
- ชุดไทยพระราชนิยมจากพระราชดำริ
- งานปั้นพระพุทธรูป : ประติมากรรมฝีพระหัตถ์
- "บ้านไร่ของในหลวง" : สถาปัตยกรรมตามแนวพระราชดำริในโครงการชั่งหัวมันฯ
- ภาพถ่าย : พระปรีชาสามารถขจรขจาย
หนังสือ "ศาสตร์และศิลป์พระราชา" เล่มนี้ จึงเสมือนเป็นบันทึกแห่งยุคสมัย อันเป็นสิ่งแทนความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณและความจงรักภักดีที่ปวงพสกนิกรชาวไทยมีต่อพระองค์อย่างไม่เสื่อมคลาย
ผู้ที่สนใจหนังสือ "ศาสตร์และศิลป์พระราชา" สามารถเข้าไปอ่านเนื้อหาและชมพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจ ตลอดระยะเวลา ๗๐ ปี รวมทั้งพระอัจฉริยภาพในด้านต่าง ๆ ของพระองค์เพิ่มเติมได้ที่ book.culture.go.th หรือเพียงคุณหยิบสมาร์ตโฟนขึ้นมาแล้วสแกนคิวอาร์โค้ด ก็สามารถอ่านหนังสือในแบบฉบับเต็มได้อย่างสะดวกสบายสุด ๆ
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
