รู้จักการแบ่งลำดับชั้น พระอัครมเหสี คู่ครองของกษัตริย์ แห่งราชวงศ์ไทย

พระภรรยาเจ้า

          พระภรรยาเจ้า หมายถึง ภรรยาของพระเจ้าแผ่นดิน ที่มีพระกำเนิดเป็นเจ้า ซึ่งตามกฎมณเฑียรบาล ว่าด้วยพระฐานันดรศักดิ์ของพระภรรยาเจ้า ได้กำหนดไว้ว่ามี 4 ขั้น คือ

          - พระอัครมเหสี
          - พระมเหสี
          - พระราชเทวี
          - พระอรรคชายา

          พระอัครมเหสี เป็นพระอิสริยยศพระภรรยาเอกในพระเจ้าแผ่นดิน หรือเป็นพระมารดาขององค์รัชทายาท ในอดีตนั้นพระอัครมเหสีมี คำนำพระนามแตกต่างกันแล้วแต่รัชสมัย อาทิ กรมหลวงบาทบริจาในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี สมเด็จพระนางเธอโสมนัสวัฒนาวดี พระนางนาฎบรมอัครราชเทวีในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นต้น

บาทบริจาริกา

          บาทบริจาริกา หมายถึง ภรรยาที่เป็นสามัญชนของพระมหากษัตริย์ พระมหาอุปราช และเจ้าฟ้า คือ มีฐานันดรตั้งแต่ หม่อมราชวงศ์หญิงลงไป โดยมีคำนำหน้านามว่า เจ้าจอม

          โดยสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงอธิบายไว้ในหนังสือสาส์นสมเด็จว่า เมื่อแรกใช้นำหน้าประกอบการเรียกพระสนมที่เป็นคนโปรดว่า จอมพระสนม หรือ เจ้าจอมพระสนม แต่เวลาพูดจะย่อตัดคำว่า พระสนม ออก เหลือเพียง จอม หรือ เจ้าจอม และหากรับราชการจนมีพระราชโอรสหรือพระราชธิดาจะได้เลื่อนเป็น เจ้าจอมมารดา โดยบาทบริจาริกามีลำดับชั้น 4 ชั้น คือ

          - พระสนมเอก
          - พระสนม
          - เจ้าจอม

การแบ่งลำดับชั้น พระอัครมเหสี

          สมเด็จพระอัครมเหสี คือพระมเหสีเอก ผู้เป็นใหญ่เหนือพระมเหสีอื่น ๆ ทั้งปวง มีลำดับชั้นดังนี้...

          - สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ (Her Majesty Queen) เป็นตำแหน่งพระอัครมเหสี หรือพระราชินี และเคยดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน

          - สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี (Her Majesty Queen) เป็นตำแหน่งพระอัครมเหสี แต่ไม่เคยดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน

          - สมเด็จพระราชินี (Queen) พระอัครมเหสีในพระเจ้าแผ่นดินที่ยังไม่ผ่านพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

          - สมเด็จพระบรมราชเทวี (Her Majesty Queen) เป็นตำแหน่งพระอัครมเหสีในสมัยรัชกาลที่ 5 ก่อนมีการสถาปนาตำแหน่งพระบรมราชินีนาถขึ้นมา เมื่อมีตำแหน่งพระบรมราชินีนาถแล้ว ก็ไม่มีการสถาปนาพระอัครมเหสีในตำแหน่งพระบรมราชเทวีอีก เสมอด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี

          - สมเด็จพระอัครราชเทวี (Her Majesty Queen) เป็นตำแหน่งพระอัครมเหสีอีกตำแหน่งหนึ่ง

          - พระนางเจ้า พระวรราชเทวี (Her Majesty Queen/Her Royal Highness) เป็นตำแหน่งพระมเหสีลำดับที่ 2

          - พระนางเจ้า พระราชเทวี (Her Royal Highness) เป็นตำแหน่งพระมเหสีลำดับที่ 3

          - พระนางเธอฯ หรือพระนางเธอ (Her Royal Highness) เป็นตำแหน่งพระมเหสีลำดับที่ 4

          - พระอัครชายาเธอ (Her Highness) เป็นตำแหน่งพระมเหสีลำดับที่ 5

          - พระวรราชชายา (Her Royal Highness) เป็นตำแหน่งพระมเหสีลำดับที่ 6

          - พระราชชายา (Her Highness) เป็นตำแหน่งพระมเหสีลำดับที่ 7

          - เจ้าคุณพระ เป็นตำแหน่งพระสนมเอก

          - เจ้าคุณจอมมารดา เป็นตำแหน่งพระสนมเอก

          - เจ้าจอม เป็นตำแหน่งพระสนมเอก

          - พระ (Lady) สำหรับพระสนมเอกในรัชกาลที่ 6

          - เจ้าจอมมารดา เป็นตำแหน่งพระสนม

          - เจ้าจอม เป็นตำแหน่งพระสนม

          - จอมมารดา เป็นตำแหน่งพระสนม
อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมจาก