สดร. เผยสิ่งควรรู้สำหรับกูรูนักล่า "ดาวหางนีโอไวส์" กับ 7 เทคนิคและวิธีตามล่าดาวหางดวงนี้ แนะคืน 21 ก.ค. ดาวหางจะมีค่าสว่างที่สุด
ใกล้เข้ามาทุกทีแล้ว สำหรับ "ดาวหางนีโอไวส์" (NEOWISE) เข้าใกล้โลกมากที่สุด ในวันที่ 23 กรกฎาคม นี้ ซึ่งเป็นดาวที่นักดาราศาสตร์ต่างเฝ้าจับตามอง เนื่องจากมีความสว่างจนสามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า และมีผู้ถ่ายภาพดาวหางดวงนี้ได้จากทั่วทุกมุมโลก สำหรับประเทศไทยแม้จะตรงกับฤดูฝนที่ท้องฟ้ามีเมฆมาก แต่คนไทยก็ยังมีลุ้นถ่ายภาพดาวหางเก็บไว้ได้ (อ่านข่าว : ทั่วโลกรอชม ! ดาวหางนีโอไวส์ เข้าใกล้โลกที่สุด 23 ก.ค. นี้ เตรียมล้างตารอ)
ล่าสุด (20 กรกฎาคม 2563) สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ จะมาแนะนำเทคนิคและวิธีตามล่าดาวหางดวงนี้ ทั้งการหาตำแหน่ง และเทคนิคการถ่ายภาพดาวหางเบื้องต้น โดย อ.แจ็ค ศุภฤกษ์ คฤหานนท์ หัวหน้างานบริการวิชาการทางดาราศาสตร์ของสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สดร.
สำหรับเทคนิคและทักษะสำคัญในการถ่ายภาพดาวหาง ที่นักล่าดาวหางจำเป็นต้องทราบข้อมูลเบื้องต้น เช่น ตำแหน่ง ทิศทางการเคลื่อนที่ ค่าความสว่าง เทคนิคการถ่ายภาพ และการเลือกใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสม โดยมีเทคนิค 7 ข้อ ดังนี้
1. การติดตามข่าวสารจากเว็บไซต์ ที่ได้จากการเฝ้าสังเกตการณ์ของนักดาราศาสตร์ อาทิ theskylive.com ซึ่งมีข้อมูลดาวหางแบบ Real Time และค่าความสว่าง ตำแหน่งดาวหางล่วงหน้าอย่างละเอียด
ตัวอย่างหน้าเว็บไซต์ Theskylive.com ที่แสดงข้อมูลตำแหน่งดาวหาง
2. การหาตำแหน่งดาวหางจากโปรแกรม Stellarium บางครั้งจำเป็นต้องอัปเดตโปรแกรมเวอร์ชั่นล่าสุด และสามารถดาวน์โหลดข้อมูลดาวหางไว้ในโปรแกรมบนคอมพิวเตอร์ของเรา เพื่อตรวจสอบตำแหน่งดาวหางในแต่ละวันได้ ดังรายละเอียดตามลิงก์ : narit.or.th
โปรแกรม Stellarium สามารถแสดงตำแหน่งของดาวหางได้ในแต่ละวัน
3. การวางแผนถ่ายภาพดาวหางในแต่ละวัน โดยสามารถใช้โปรแกรม Stellarium ในการแสดงทิศทางการเคลื่อนที่ของดาวหาง รวมทั้งการคาดการณ์ค่าความสว่างของดาวหางในแต่ละช่วงได้อีกด้วย อย่างไรก็ตาม นอกจากค่าความสว่างของดาวหางแล้ว เราจำเป็นต้องตรวจสอบดวงจันทร์ที่อาจจะทำให้มีแสงรบกวนได้ โดยสามารถศึกษารายละเอียดตามลิงก์ : narit.or.th
ตัวอย่างการแสดงทิศทางการเคลื่อนที่ของดาวหาง และค่าความสว่าง ในแต่ละวันจากโปรแกรม Stellarium
4. อุปกรณ์สำหรับถ่ายภาพดาวหางสว่าง มีเพียง A. กล้องดิจิทัล B. ขาตั้งกล้องที่มั่นคง C. เลนส์ไวแสง แต่สำหรับดาวหางนีโอไวส์ครั้งนี้ แนะนำเลนส์ที่ช่วงทางยาวโฟกัส 24-70 มม. หรือ 70-200 มม. เนื่องจากขนาดปรากฏของดาวหางมีขนาดไม่ใหญ่มากนัก
5. การหามุมรับภาพ เพื่อให้เราสามารถวางแผนเลือกใช้เลนส์และอุปกรณ์ที่เหมาะสมในการถ่ายภาพดาวหาง โดยสามารถใช้โปรแกรม Stellarium ในการหามุมรับภาพ แต่สำหรับใครอยากได้แบบใหญ่ ๆ ถ่ายเฉพาะตัวดาวหาง ก็สามารถใช้ทางยาวโฟกัสสูง แต่จำเป็นต้องถ่ายบนฐานตามดาวด้วย
จากภาพตัวอย่างเป็นการเลือกใช้กล้องดิจิทัลแบบ Full Frame Canon 1Dx
กับเลนส์ ช่วงทางยาวโฟกัส 70 mm.
6. การตั้งค่าถ่ายภาพดาวหาง
- เริ่มจากการใช้ค่ารูรับแสงกว้าง เช่น f/2.8 เพื่อให้กล้องไวแสงมากที่สุด
- คำนวณค่าความเร็วชัตเตอร์จากสูตร 400/600 ให้สัมพันธ์กับช่วงทางยาวโฟกัสของเลนส์ที่เราเลือกใช้ รายละเอียดตามลิงก์ : old.narit.or.th
- ตั้งค่าความไวแสง ISO โดยอาจเริ่มจาก ISO 800 ขึ้นไป และปรับเพิ่มขึ้นตามสภาพแสงของท้องฟ้า
7. การมองหาดาวหางด้วยตาเปล่า ในระหว่างวันที่ 18-23 กรกฎาคม นี้ เริ่มต้นมองหาไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ตั้งแต่เวลา 19.30 น. เป็นต้นไป และใช้การถ่ายภาพด้วยเลนส์มุมกว้างประกอบการค้นหา เนื่องจากกล้องถ่ายภาพสามารถรวมแสงวัตถุจาง ๆ ได้ดีกว่าตาเปล่า แล้วเช็กดูภาพที่หลังกล้อง หรืออาจใช้กล้องสองตาในการค้นหาด้วยเช่นกัน
ตัวอย่างการค้นหาดาวหางด้วยตาเปล่า สามารถใช้กล้องสองตา
ร่วมกับการถ่ายภาพด้วยเลนส์มุมกว้าง เพื่อหาตำแหน่งดาวหางได้
ปัจจุบันดาวหางดวงนี้ อยู่ใกล้กับบริเวณกลุ่มหมีใหญ่ (Ursa Major) หรือกลุ่มดาวจระเข้ เป็นกลุ่มของดาวฤกษ์ที่พบเห็นได้ง่ายทางด้านทิศเหนือ แม้ว่าขณะนี้ดาวหางได้ผ่านช่วงสว่างมากที่สุดไปแล้ว แต่จากการสังเกตการณ์จริง พบว่าความสว่างไม่ได้ลดลงดังเช่นที่คำนวณไว้
โดยช่วงเวลาที่ดีที่สุดสำหรับสังเกตการณ์ดาวหาง เริ่มตั้งแต่ช่วงวันที่ 18-23 กรกฎาคม 2563 ในช่วงหัวค่ำ ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ดาวหางจะปรากฏอยู่ใกล้เส้นขอบฟ้า และคาดว่าจะมีค่าอันดับความสว่างปรากฏประมาณ 5 แม้เป็นช่วงแสงสนธยาก็มองเห็นดาวหางดวงนี้ได้ด้วยตาเปล่า
หากท้องฟ้าบริเวณขอบฟ้าใสเคลียร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวันที่ 21 กรกฎาคม นี้ เป็นคืนเดือนมืดไร้แสงจันทร์รบกวน เป็นโอกาสเหมาะที่จะเฝ้าสังเกตการณ์ดาวหางนีโอไวส์ด้วยตาเปล่า
ส่วนวันที่ 23 กรกฎาคม แม้เป็นช่วงที่ดาวหางเข้าใกล้โลกที่สุด แต่จากข้อมูลพบว่าดาวหางจะมีค่าความสว่างลดลง รวมทั้งในคืนดังกล่าวตรงกับคืนดวงจันทร์ขึ้น 2 ค่ำ อาจมีแสงจันทร์รบกวนเล็กน้อย หลังจากนั้นความสว่างจะลดลงเรื่อย ๆ จนไม่สามารถสังเกตเห็นได้
ขอบคุณข้อมูลจาก สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ
