แมลงสาบบินเข้าหาคนเพราะอะไร ดูเหมือนมันตั้งใจไล่ล่าเราใช่ไหม แต่จริง ๆ อาจจะไม่ใช่อย่างที่เราคิด
ทุกครั้งที่แมลงสาบบินใส่มาใกล้หน้า หลายคนกรี๊ดลั่นบ้าน และเชื่อว่า “มันตั้งใจจะเล่นงานเราแน่ ๆ” แต่ความจริงคือแมลงสาบ ไม่ได้ล็อกเป้าใส่คุณ ! มันแค่บินมั่วเพราะตกใจต่างหาก มาดูกันว่าทำไมเราถึงเข้าใจผิดมาตลอด และจะรับมือยังไงให้หัวใจไม่วาย
แมลงสาบไม่ได้เกลียดคุณ…
เขาแค่อยากอยู่ใกล้คุณเฉย ๆ
แมลงสาบเป็นสัตว์กลางคืนที่ปรับตัวอยู่กับมนุษย์มานาน และบ้านของเราก็เป็นทั้งแหล่งรวมของอาหาร ความอบอุ่น และที่ซ่อนตัวที่มันชอบ ดังนั้นไม่แปลกเลยที่เราจะมีเพื่อนบ้านตัวนี้อยู่ร่วมชายคา
สิ่งเร้าแบบไหน
กระตุ้นให้แมลงสาบเผ่น !!
เนื่องจากแมลงสาบมีระบบประสาทสัมผัสที่ไวมาก มีการใช้หนวดและอวัยวะเล็ก ๆ ตรวจจับรอบตัว และสิ่งที่แมลงสาบตอบสนองได้เร็วมากคือ
แสง
ปิดไฟปุ๊บ สะดุ้งปั๊บ เพราะนี่คือสัญญาณอันตรายว่าไม่ปลอดภัย โดยมีงานวิจัยพบว่า แมลงสาบมีตาประกอบ (compound eyes) ที่ไวต่อการเปลี่ยนแปลงของแสงและเงา จึงมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อแสงที่สว่างขึ้นอย่างฉับพลันด้วยการหนีทันที แม้จะเป็นเพียงแสงเล็กน้อยในห้องที่มืดสนิท ก็เพียงพอให้มันกระเจิงหายไปอย่างรวดเร็วแล้ว
ลม
แค่เพียงเราเดินผ่าน แมลงสาบก็สามารถรับรู้แรงลมที่กระเพื่อมขึ้นมาได้เลย สำหรับมันแล้ว ลมปะทะเล็กน้อยก็เปรียบเสมือนสัญญาณจาก “ผู้ล่า” ขนประสาทเล็ก ๆ บนปลายท้องจะทำหน้าที่ตรวจจับการเปลี่ยนแปลงนี้ แล้วส่งต่อไปยังระบบประสาทให้ตีความว่าเป็นอันตราย จึงทำให้แมลงสาบหมุนตัวและวิ่งหนีออกจากทิศทางของลมอย่างฉับพลัน
การเคลื่อนไหว
รู้ไหมว่า หนวดของแมลงสาบไวสุด ๆ ต่อการสัมผัส แม้มันจะไม่เห็นเรา แต่แค่เราโบกมือใกล้ ๆ มันก็จับสัญญาณถึงความเคลื่อนไหวได้ทันที เมื่อหนวดโดนรบกวนปุ๊บ มันจะหันตัวแล้วเผ่นแน่บออกไปปั๊บ
ทั้งหมดนี้ไม่ได้หมายความว่าเขาอยากบินใส่เราหรือชอบเรา แต่แค่รู้ว่า “มีอะไรใหญ่ ๆ อยู่ใกล้ ๆ ต้องหนีแล้ว !”
วิทยาศาสตร์ไขข้อสงสัย
ทำไมแมลงสาบชอบบินเหมือนพุ่งใส่หน้า
หลายคนคงเคยผวาเมื่อแมลงสาบบินพุ่งเข้าใส่ จนเราต้องเป็นฝ่ายวิ่งหนีแทน และอดสงสัยไม่ได้ว่า ทำไมแมลงสาบต้องบินมาใส่หน้าด้วยนะ ?
นักวิจัยก็เลยศึกษาเรื่องนี้ซะเลย และพบว่ารูปแบบการบินของแมลงสาบเป็นแบบสุ่ม ไม่ได้มี GPS นำทาง เมื่อตกใจหรือเจอภัยคุกคาม มันจะบินหรือวิ่งมั่วไปเรื่อยตามสัญชาตญาณเอาตัวรอด
แต่ในบางครั้งมันก็เลือกที่จะหมุนตัวในมุมเพียงเล็กน้อย (ไม่ถึง 30 องศา) เพื่อให้ไปถึงเส้นทางหนีที่มันถนัดได้เร็วขึ้น เลยดูเหมือนบินเข้าหาสิ่งคุกคามก่อน แล้วค่อยหักเลี้ยวหนีไปยังทิศทางอื่นอย่างไว ทำให้เส้นทางบินบังเอิญมาจ๊ะเอ๋กับทางของเราพอดี จนดูเหมือนว่ามันตั้งใจบินพุ่งใส่หน้า ทั้งที่จริง ๆ แล้ว มันกำลังหาทางหนีเพื่อเอาชีวิตรอดต่างหากนะ
จะทำยังไงดี
ถ้าจู่ ๆ แมลงสาบบินพุ่งเข้าใส่
ถ้าเจอแมลงสาบบินพุ่งเข้ามาหาแบบไม่ทันตั้งตัว วิธีเหล่านี้อาจจะพอช่วยให้เอาตัวรอดได้
-
ไม่ใช้มือปัดแรง ๆ : อย่าตกใจจนเผลอใช้มือปัดแรง ๆ เพราะเสี่ยงให้มันตกใส่ตัว
-
อย่าขยับตัวเร็ว : แมลงสาบจะบินไปตามแรงลมหรือการสั่นสะเทือน ถ้าเราตกใจแล้วสะบัดตัวหรือวิ่งหนีเร็ว ๆ มันจะยิ่งสับสนและอาจพุ่งเข้าหาเราได้ง่ายขึ้น ลองยืนนิ่ง ๆ หรือขยับให้น้อยที่สุด มันก็จะบินไปตามทิศทางของมันตามปกติ แล้วส่วนใหญ่ก็จะบินผ่านเลยเราไปเอง
-
หาที่กำบัง : ถ้าทำใจยืนนิ่ง ๆ ไม่ไหว ลองหาที่หลบหลังสิ่งของใหญ่ ๆ อย่างเช่น ประตู ผ้าม่าน หรือจะวิ่งเข้าห้องไปเลยก็ได้ แค่ให้มีอะไรมาบังตัวเราไว้ก็พอ
- หาอาวุธมาสู้ : หากคว้าสเปรย์ฆ่าแมลงได้ให้ฉีดไปในทิศทางที่มันกำลังบินมา สเปรย์ส่วนใหญ่จะทำให้มันอ่อนแรงและร่วงลงพื้น
แมลงสาบไม่ได้ไล่ตามคุณอย่างที่คิด สิ่งที่เห็นเป็นเพียงผลของการบินหนีแบบสุ่ม ซึ่งการเข้าใจพฤติกรรมตามหลักวิทยาศาสตร์ จะช่วยให้เรารับมือกับแมลงสาบได้อย่างใจเย็นมากขึ้น และหากครั้งหน้าที่มันบินมาใกล้อาจไม่ต้องกรี๊ด แค่ยืนเฉย ๆ แล้วปล่อยให้มันบินหนีไปเองก็พอ
บทความที่เกี่ยวข้องกับแมลงสาบ
