วันกาชาดสากล ตรงกับวันที่ 8 พฤษภาคม ของทุกปี ซึ่งวันกาชาดสากล มีประวัติความเป็นมา ความสำคัญอย่างไร ตามมาหาคำตอบกัน
จากจุดเริ่มต้นของสงครามที่นำมาซึ่งความสูญเสีย หน่วยงาน "สภากาชาดสากล" จึงถือกำเนิดขึ้นเพื่อเป็นตัวกลางช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่เจ็บป่วยอย่างไม่เลือกฝ่ายทั้งในศึกสงครามและยามสงบ โดยมีการกำหนดให้วันที่ 8 พฤษภาคม ของทุกปี เป็นวันกาชาดสากล ส่วนจะมีความเป็นมาอย่างไรนั้น วันนี้เรามีคำตอบมาฝากกันค่ะ
ประวัติวันกาชาดสากลและความเป็นมา
วันกาชาดสากล เกิดขึ้นภายใต้แรงผลักดันของ ญัง อังรี ดูนังต์ (Jean Henri Dunant) นายธนาคารชาวสวิส หลังจากที่เขาพบเห็นเหตุการณ์อันน่าสลดใจเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2402 โดยเกิดการสู้รบอย่างดุเดือดระหว่างกองกำลังทหารของฝรั่งเศสร่วมกับอิตาลี กับกองกำลังทหารของออสเตรีย บริเวณใกล้ ๆ หมู่บ้านของซอลเฟริโน ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของอิตาลี ทำให้มีทหารบาดเจ็บและล้มตายเป็นจำนวนมาก เนื่องจากขาดคนช่วยเหลือพยาบาล เขาจึงได้รวบรวมบรรดาหมอชาวออสเตรียและกลุ่มนักเรียนแพทย์อิตาเลียนมาช่วยเหลือบรรเทาทุกข์ให้แก่ทหารที่ได้รับบาดเจ็บโดยไม่เลือกว่าเป็นฝ่ายมิตรหรือศัตรู
ครั้นเมื่อเขาเดินทางกลับถึงกรุงเจนีวา ญัง อังรี ดูนังต์ ได้นำแรงบันดาลใจจากเหตุการณ์ดังกล่าวมาถ่ายทอดผ่านหนังสือ "ความทรงจำที่ซอลเฟริโน" ทั้งนี้ มีใจความสำคัญระบุตอนหนึ่งว่า "จะเป็นไปไม่ได้หรือที่จะจัดตั้งองค์กรอาสาสมัคร ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือดูแลทหารบาดเจ็บในสงคราม" และเสนอแนะว่าควรจะมีการตระเตรียมอุปกรณ์และเครื่องมือในการพยาบาลให้พร้อมในยามสงบ เพราะเมื่อมีสงครามเกิดขึ้นจะได้ช่วยเหลือทหารที่บาดเจ็บทุกฝ่ายได้ทันท่วงที และขอให้ทหารฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอย่ายิงคนที่ช่วยบรรเทาทุกข์เหล่านี้ เพราะอาสาสมัครเหล่านี้ยังจะให้ประโยชน์ในยามที่เกิดทุพภิกขภัย เช่น แผ่นดินไหว น้ำท่วม ฯลฯ อีกด้วย
จากข้อเสนอแนะดังกล่าวทำให้เกิดการประชุมระหว่างประเทศขึ้น ณ กรุงเจนีวา โดยมีผู้แทนจาก 16 ประเทศเข้าร่วมประชุม กระทั่งนำไปสู่การก่อตั้งสภากาชาดสากลขึ้น ณ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ในปี พ.ศ. 2406 พร้อมกันนี้ได้มีการจัดตั้ง "คณะกรรมการระหว่างประเทศเพื่อบรรเทาทุกข์ทหารบาดเจ็บ" ขึ้นด้วย ซึ่งปัจจุบันคือ คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศ (The International Committee of the Red Cross หรือ ICRC)
ทั้งนี้ คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศและสหพันธ์สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ ได้กำหนดให้วันที่ 8 พฤษภาคม ของทุกปี ซึ่งเป็นวันคล้ายวันเกิดของนายอังรี ดูนังต์ เป็นวันกาชาดโลก
สัญลักษณ์กาชาด
กิจการกาชาดถือกำเนิดขึ้นโดยมีเครื่องหมายสีแดงบนพื้นขาว
เป็นสัญลักษณ์ของกาชาดที่รู้จักกันทั่วโลก
และการใช้เครื่องหมายนี้เพื่อเป็นการให้เกียรติแก่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ต้นกำเนิดของกาชาด
สัญลักษณ์ดังกล่าวจะมีลักษณะกลับกันกับธงชาติของประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และเพื่อป้องกันการเข้าใจผิดว่าเครื่องหมายกากบาทมีความสำคัญทางศาสนาคริสต์
จึงได้มีการกำหนดเครื่องหมายเสี้ยววงเดือนแดงใช้ในประเทศมุสลิม โดยเรียกว่า
"สภาเสี้ยววงเดือนแดง" แทน "สภากาชาด" แต่ก็มีหลักการและหน้าที่ไม่แตกต่างกัน โดยยึดหลักการกาชาด 7 ประการ คือ
มนุษยธรรม, ความไม่ลำเอียง, ความเป็นกลาง, ความอิสระ, บริการอาสาสมัคร,
ความเป็นเอกภาพ และความเป็นสากล
ปัจจุบันมีสภากาชาดของประเทศต่าง ๆ
ที่ได้รับการรับรองจากคณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศ จำนวน 181 ประเทศ
สำหรับสภากาชาดไทยเป็นสมาชิกของสหพันธ์สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ ลำดับที่ 31
ภาพจาก : redcross.or.th
บทบาทของสภากาชาดสากล
จากการบุกเบิกของ ญัง อังรี ดูนังต์ ร่วมกับทนายความคนสำคัญ คือ กุสต๊าฟ มัวนิเอร์ ทำให้ขบวนการกาชาดประสบความสำเร็จและกลายเป็นสภากาชาดสากล มีประเทศสมาชิกเข้าร่วมมากมาย โดยสภากาชาดของแต่ละประเทศจะเป็นองค์กรอิสระ สามารถจัดวางแผนงานของตนให้เหมาะสมกับความต้องการของตนเองได้ ขณะที่องค์กรกาชาดสากลประกอบด้วย 3 องค์กรหลัก ดังนี้
1. คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศ หรือ ICRC มีพันธกิจในการคุ้มครองและช่วยเหลือผู้ที่ได้รับผลกระทบจากภัยสงครามและความขัดแย้งทั้งในระดับระหว่างประเทศและภายในประเทศ ได้รับการรับรองจากอนุสัญญาเจนีวา ซึ่งเป็นกฎหมายระหว่างประเทศที่มีการลงนามรับรองโดย 194 ประเทศทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย
2. สหพันธ์กาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ หรือ IFRC มีหน้าที่ในการประสานงานและรวบรวมสรรพกำลังของประเทศสมาชิกในการบรรเทาทุกข์จากภัยพิบัติขั้นรุนแรง ที่ทำให้เกิดความเสียหายแก่ชีวิตและทรัพย์สินในวงกว้าง เช่น เหตุการณ์แผ่นดินถล่มในอัฟกานิสถาน หรือเหตุการณ์คลื่นยักษ์สึนามิ
3. สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดง (National Societies) ปฏิบัติงานด้านมนุษยธรรม เพื่อสนับสนุนหน่วยงานภาครัฐ ซึ่งประกอบไปด้วยการบรรเทาทุกข์เมื่อเกิดภัยพิบัติ การบริการด้านสุขภาพและสังคม ทั้งนี้ ในยามสงครามมีหน้าที่ช่วยเหลือพลเรือนที่ได้รับผลกระทบและช่วยงานของหน่วยบริการแพทย์ทหารตามสมควร ปัจจุบันมีสภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงกว่า 186 ประเทศทั่วโลก
สภากาชาดไทย
สำหรับกิจการกาชาดในประเทศไทยได้เริ่มต้นขึ้นจากการจัดตั้ง "สภาอุณาโลมแดง" เมื่อ พ.ศ. 2457 แต่ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นสภากาชาดไทย ทั้งนี้ คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศได้ให้การรับรองสภากาชาดไทย เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2463 และสันนิบาตสภากาชาดได้รับเข้าเป็นสมาชิกเมื่อวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2464 ในประเทศไทยได้ก่อตั้งสภากาชาดเพื่อช่วยเหลือทหารที่ได้รับบาดเจ็บในกรณีพิพาท ร.ศ. 112 เมื่อเหตุการณ์สงบทางราชการให้ทำเป็นองค์การสาธารณกุศลเพื่อทำประโยชน์และบรรเทาทุกข์ภัยของประชาชนต่อไป
ส่วนกิจกรรมนั้นทางองค์การกาชาดได้จัดให้มีงานประจำปีในทุก ๆ ปี การจัดงานกาชาดก็เพื่อเป็นการเผยแพร่หลักการ การดำเนินงาน ผลงาน กิจกรรมต่าง ๆ รวมทั้งหาเงินเพื่อมาใช้ในกิจกรรมสาธารณกุศลไว้รับใช้ประชาชนที่เดือดร้อนต่อไป
