อ.เจษฎา ชำแหละกระทะหินอ่อน ทำไมถึงลื่นปรื๊ด-อาหารไม่ติดกระทะ !

           กำลังเป็นเรื่องราวที่สังคมต่างให้ความสนใจ สำหรับกรณีที่เฟซบุ๊กหนึ่งออกมาแฉกระทะยี่ห้อดัง ขายราคาแพงเกินจริง แถมยังมีการพิสูจน์คุณสมบัติของกระทะยี่ห้อดังกล่าวกันอย่างครึกโครม นอกจากนี้หลายคนตั้งข้อสังเกตว่า สินค้าประเภทอื่น ๆ ที่มีการโฆษณาผ่านโทรทัศน์นั้น ได้ตั้งราคาขายไว้สูงเกินจริงมาก ก่อนจะลดราคาลงเพื่อดึงดูดให้ผู้บริโภคตัดสินใจซื้อสินค้า เข้าข่ายการโฆษณาชวนเชื่อหลอกให้ซื้อหรือไม่ จึงเรียกร้องให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามาดูแลเรื่องการกำหนดราคาด้วย และประเด็นนี้ทำให้หลาย ๆ คนต่างก็อยากรู้ว่า แท้จริงแล้วเจ้ากระทะเคลือบนั้น มีอะไรเป็นส่วนผสมบ้าง

           เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2560 ที่เฟซบุ๊ก อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ ของ รศ. ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาชำแหละโครงสร้างของกระทะหินอ่อน ว่ามีโครงสร้างอย่างไรทำไมถึงลื่น ไม่ทำให้อาหารนั้นติดกระทะ เพื่อเป็นประโยชน์และความรู้แก่ผู้บริโภคแบบถึงใจกันเลยทีเดียว

           สำหรับบทความทั้งหมด มีดังนี้


           กระทะและเครื่องครัวหินอ่อน (marble cookware) นั้นเป็นที่นิยมกันมากในปัจจุบัน เนื่องจากการอ้างว่ามันเคลือบพื้นผิวด้วย "หินอ่อน" แทนที่จะใช้สารเคมีเคลือบกันอาหารติดกระทะ ที่มีความกังวลกันว่าจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพ อย่างสาร Polytetrafluoroethylene (ย่อ ๆ ว่า PTFE) หรือชื่อการค้าว่า เทฟลอน (ทั้งที่จริง ๆ แล้ว เทฟลอนนั้นไม่ได้อันตรายอย่างที่แชร์ ๆ กัน อย่างเช่น บอกว่าไอระเหยจากเทฟลอน จะอันตรายต่อสุขภาพนั้นก็ไม่ได้เกิดขึ้นง่าย ๆ เพราะต้องใช้ความร้อนสูง 260 องศาเซลเซียส และแค่ทำให้เกิดอาการคล้ายเป็นหวัดเท่านั้น จริง ๆ เทฟล่อนนั้นเสถียรมาก ต้องใช้ความร้อนถึง 350 องศามันถึงจะสลายตัว)

           ลักษณะของเครื่องเคลือบหินอ่อนนี้ จะดูคล้ายกับเครื่องครัวพื้นเมืองที่ทำจากหินจริง ๆ ตามธรรมชาติ (นึกภาพหม้อหิน ไว้กินข้าวบิมบิมบับ ของเกาหลี) แต่ความจริงแล้วมันก็เป็นการเคลือบสารเคมีกันอาหารติด กลุ่ม Fluoropolymer (โพลิเมอร์ของสารประกอบที่มีธาตุฟลูออรีน) เหมือนกันกับพวกเทฟลอน
           การเคลือบหินอ่อนนี้ มีชื่อจริง ๆ ว่า "Fluororesin Paint Film Processing" หรือ กระบวนการเคลือบชั้นฟิล์มของสีและเรซินสีฟลูออรีน การใช้คำว่า "หินอ่อน" ก็เป็นแค่ลักษณะของลวดลายที่ถูก "พิมพ์" ลงไปเท่านั้น โดยสารกลุ่ม Fluoropolymer ที่เอามาใช้เคลือบให้ลื่น อาจจะเป็นสาร PTEE ไม่ต่างอะไรกับการเคลือบเทฟลอน หรือจะใช้สารโพลิเมอร์อื่น ๆ ที่เป็น Fluororesin คือมีโครงสร้างทางเคมีประกอบด้วยฟลูออรีนก็ได้

           ลองดูตัวอย่างการเคลือบผิวหินอ่อนของบริษัท Pfluon ในจีน ที่รับเคลือบผิวเครื่องครัวให้กับยี่ห้อต่าง ๆ อีกทีหนึ่ง แล้วแต่ต้องการรูป สีสัน แบบ ลวดลาย ความหนาและจำนวนชั้นของสารเคลือบกันอาหารติด โดยตัวเครื่องครัวจริง (substrate) อาจจะเป็นอะลูมิเนียม แล้วก็เคลือบด้านล่างให้เป็นผิวนอก (external coating) เคลือบสารกันติดชั้นแรก (primer coating) ชั้นกลาง (mid coating) และชั้นบน (top coating) ก่อนที่จะพิมพ์ลวดลาย (dot) ลงไป

           ซึ่งลายที่พิมพ์ ก็อ้างกันว่าใส่พวกเม็ดเซรามิกลงไปด้วย (ไม่น่าใช่ "หินอ่อน" จริง เพราะหินอ่อนมันถูกกัดกร่อนโดยกรดได้ง่าย) ไปจนถึงระดับที่อ้างว่าเป็นอนุภาพนาโนของไททาเนียม เพื่อให้มันลื่นและทนความร้อนได้สูงกว่าสารทั่วไป

           ตัวสาร Fluororesin ที่เอามาเคลือบให้ลื่นและอาหารไม่ติดในแต่ละชั้นนั้น ก็จะมีความแตกต่างกันไปในแต่ละยี่ห้อ เช่น บางยี่ห้อ จริง ๆ ก็คือ PTFE เหมือนเทฟลอน แต่จะบอกว่า ไม่มีสาร Perfluorooctanoic Acid (PFOA) ปะปนอยู่ (เป็นสารที่ใช้ในเทฟลอนยุคแรก ๆ ซึ่งตัวมันมีความเสี่ยงในการก่อมะเร็งได้ แต่เมื่อทำปฏฺิกิริยากลายเป็นโพลิเมอร์อย่างเทฟลอนแล้ว ก็จะไม่อันตราย) หรือบางยี่ห้อก็จะเน้นว่ามันทนทานเป็นพิเศษกว่ายี่ห้ออื่น

           กล่าวโดยสรุป กระทะหินอ่อน นั้นไม่ได้ทำจากหินอ่อนตามชื่อโดยตรง แต่คือกระทะโลหะที่เคลือบสารเคมีกันอาหารติดกลุ่มเดียวกับพวกเทฟลอน แต่เคลือบหลายชั้น พร้อมพิมพ์ลายหินลงไปทีหลัง ส่วนคุณภาพนั้นก็น่าจะดีจริง ทนจริง อาหารไม่ติดกระทะจริง แต่ราคาแล้วแต่ฐานะกับความนิยม

ภาพและข้อมูลจาก เพจเฟซบุ๊ก อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์