การจัดโต๊ะไหว้เจ้าตรุษจีน เฮง เฮง เสริมสิริมงคลรับปีใหม่

           วันตรุษจีนปีนี้ตรงกับวันเสาร์ที่ 10 กุมภาพันธ์ 2567 ซึ่งทุก ๆ ปีในวันไหว้ หรือก่อนวันปีใหม่ 1 วัน ชาวไทยเชื้อสายจีน ก็จะต้องทำการไหว้เจ้าที่และไหว้บรรพบุรุษตามประเพณี มีการจัดเตรียมเครื่องเซ่นไหว้ต่าง ๆ วางบนโต๊ะ แต่เนื่องจากอาหารและเครื่องเซ่นไหว้มีจำนวนมาก หลาย ๆ บ้านจึงไม่แน่ใจว่าการจัดวางสิ่งต่าง ๆ บนโต๊ะไหว้นั้น เราทำถูกต้องหรือไม่ วันนี้ลองมาดูวิธีจัดโต๊ะไหว้เจ้าตรุษจีนตามข้อมูลข้างล่างนี้

           โดยในการไหว้เจ้าตรุษจีนนั้น ในตอนเช้าจะเป็นการไหว้เจ้าที่ ส่วนในตอนสาย ๆ ก่อนเที่ยง จะเป็นการไหว้บรรพบุรุษ เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวที และตอบแทนบุญคุณ ขณะที่ในช่วงบ่าย จะเป็นการไหว้ผีไม่มีญาติ (บางบ้านอาจไม่ไหว้ก็ได้)

           สำหรับบทความนี้ จะมาแนะนำวิธีการจัดโต๊ะไหว้บรรพบุรุษค่ะ ซึ่งส่วนใหญ่แล้วจะต้องเตรียมเครื่องไหว้ เช่น

           1. ชุดซาแซ (เครื่องเซ่น 3 อย่าง) ประกอบด้วย สัตว์มีปีก (เป็ด ไก่), สัตว์มีกีบ (แพะ แกะ วัว หมู) และสัตว์มีครีบ (ปลา งู) หรือชุดโหงวแซ อันหมายถึงธาตุทั้ง 5 ของคนจีน ประกอบด้วย เป็ด ไก่ หมู  ตับและเครื่องใน และปลา โดยจัดวางให้หันหน้าไปในทิศทางเดียวกัน

           2. อาหารคาวที่มีความเป็นมงคล 5 อย่าง หรือไม่เกิน 10 อย่าง เช่น เกี๊ยวห่อไส้ต่าง ๆ ฮ่อยจ๊อ เส้นหมี่ อาหารเจ (สาหร่าย ดอกไม้จีน ฟองเต้าหู้ เห็ดหอม และวุ้นเส้น) ต้องมีอาหารประเภทแกง 1 อย่าง เพื่ออวยพรให้ชีวิตราบรื่น คล่องตัว แต่ไม่นิยมไหว้อาหารที่มีรสเผ็ดหรือรสขม ส่วนใหญ่จะเลือกอาหารที่ผู้ล่วงลับชื่นชอบ

           3. ของหวาน นิยมไหว้ 5 อย่าง เช่น ขนมจันอับ กุยช่าย ขนมเทียม ขนมเข่ง ขนมถ้วยฟู ขนมอี๋

           4. ผลไม้ นิยมไหว้ 5 อย่าง เช่น สาลี่ องุ่น กล้วยดิบสีเขียว แอปเปิล ส้มสีทอง สับปะรด ลูกพลับ

           5. น้ำชา แสดงถึงความเคารพ

           6. เหล้า แสดงถึงความอบอุ่น

           7. น้ำดื่ม

           8. ข้าวสวย 2 ถ้วย ตักให้พูนถ้วย เป็นตัวแทนบรรพบุรุษฝ่ายชายและฝ่ายหญิง

           9. ธูป เทียน ดอกไม้สด กระดาษเงิน กระดาษทอง


           อย่างไรก็ตาม ในการจัดวางบนโต๊ะ จริง ๆ แล้วไม่ได้มีแบบแผนชัดเจนมากนัก ขึ้นอยู่กับธรรมเนียมปฏิบัติของแต่ละเชื้อสาย ทำให้รูปแบบการจัดโต๊ะที่สืบทอดกันมาในแต่ละครอบครัวอาจมีส่วนที่แตกต่างกันอยู่บ้าง แต่โครงสร้างหลัก ๆ ก็จะคล้าย ๆ กัน โดยเริ่มนับจากเทวรูปหรือแท่นบูชาออกมาหาตัวผู้ไหว้ แล้วจัดเรียงลำดับ คือ

           1. วางโต๊ะไหว้ไว้ตรงหน้าเทวรูป หรือแท่นบูชา

           2. วางกระถางธูปไว้หน้าแท่นบูชา หรือเทวรูป จัดให้มีระยะห่างพอสมควร ป้องกันไม่ให้เศษหรือก้านธูปที่ติดไฟหล่นลงมาใส่เทวรูป
          
           3. วางเชิงเทียนขนาบข้างซ้ายและขวาของกระถางธูป

           4. วางโถกำยานไว้หน้ากระถางธูป และให้วางแจกันดอกไม้สดขนาบไว้ข้างซ้ายและขวา แต่ต้องไม่บังเชิงเทียน

           5. วางถ้วยน้ำดื่ม หรือโถน้ำดื่ม ถัดออกมาจากโถกำยาน

           6. วางถ้วยน้ำชา และถ้วยเหล้า ถัดออกมาจากถ้วยน้ำดื่ม

           * หมายเหตุ : จำนวนถ้วยน้ำดื่ม ต้องเท่ากับถ้วยน้ำชาและเหล้าเสมอ เช่น หากถวายน้ำดื่ม 2 ถ้วย ก็ต้องถวายเหล้าและน้ำชาที่ 2 ถ้วย เท่ากัน แต่จำนวนสูงสุดอยู่ที่ 5 ถ้วย

           7. ถัดมาจากแถวน้ำชาและเหล้า จะเป็นเครื่องคาว

           8. ถัดจากเครื่องคาว เป็นเครื่องหวาน และผลไม้ ซึ่งจำนวนต้องเท่ากัน เช่น ถ้ามีเครื่องคาว 3 ที่ ก็ต้องจัดเครื่องหวาน 3 ที่ และผลไม้ 3 ที่ (จำนวนเครื่องคาว-หวาน-ผลไม้ ไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับจำนวนน้ำชา น้ำดื่ม เหล้า)

           9. กระดาษเงิน กระดาษทอง ฯลฯ

 
           ส่วนกรณีการไหว้เจ้าที่ หรือตี่จู่เอี้ย อาจารย์วิศิษฎ์ เตชะเกษม ผู้ศึกษาค้นคว้าวัฒนธรรมจีนชื่อดังของเมืองไทย ได้แนะนำให้ใช้ข้าวสวย 5 ถ้วย ชา 5 ถ้วย ส้ม 5 ลูก หากจะมีของหวานก็ควรเลือกเป็น 5 ชิ้น หรือ 5 ชนิด เช่นกัน อันเป็นตัวแทนของธาตุทั้ง 5 คือ ดิน น้ำ ทอง ไม้ ไฟ

           อย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่า จริง ๆ แล้วการจัดโต๊ะไหว้เจ้ามีรูปแบบไม่ตายตัว ไม่เหมือนกันเสียทีเดียว เช่น ในภาคใต้ของไทย ก็อาจมีเครื่องเซ่นไหว้และพิธีการมากกว่านี้ ทำให้การจัดโต๊ะจะมีเอกลักษณ์แตกต่างออกไป ดังนั้น สามารถปรับเปลี่ยนได้ตามความเหมาะสม


ขอบคุณข้อมูลจาก : คมชัดลึก, jiewfudao.com