x close

เปิดบันทึก โรคระบาดสมัย ร.5 ที่มาจากจีน กับวิธีจัดการ ที่ทำให้คนเชื่อมั่นรัฐบาล

        เปิดบันทึกประวัติศาสตร์ โรคระบาดรุนแรงสมัยรัชกาลที่ 5 ที่มาจากประเทศจีน สยามเตรียมตัวอย่างไร และวิธีการจัดการเมื่อโรคระบาดในกรุงเทพฯ กับผลที่เกิดขึ้นหลังจากนั้น


กาฬโรค

        สถานการณ์โควิด 19 ในช่วงกลางเดือนเมษายน ยังถือว่าทรง ๆ ถึงแม้ยอดผู้ป่วยรายวันจะลดลงมากแล้วจากช่วงพีค ๆ แต่ก็ยังอยู่ในสถานการณ์ที่ยังคงต้องเฝ้าระวังต่อไป และขอความร่วมมือประชาชนในการป้องกันตัวเองด้วย

        ขณะที่เฟซบุ๊ก สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ ก็มีการโพสต์สถานการณ์กาฬโรคระบาดเป็นครั้งแรกเมื่อ 100 ปีก่อน พร้อมชำแหละประวัติศาสตร์ว่า ช่วงนั้นเกิดอะไรขึ้นบ้าง และรัฐมีมาตรการจัดการอย่างไร ที่ทำให้ประชาชนเชื่อมั่นและไว้ใจ จนให้ความร่วมมือกับรัฐและจัดการกับโรคนี้ได้สำเร็จ

จุดเริ่มต้นของกาฬโรค

        โดยจุดเริ่มต้นของกาฬโรค หรือเรียกอีกชื่อว่า ห่าดำ เริ่มต้นจากมณฑลยูนนานในจีน ก่อนแพร่ระบาดมายังเมืองฮ่องกงใน พ.ศ. 2437 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จากนั้นเริ่มแพร่ระบาดไปทั่วโลก

อาการของกาฬโรคและวิธีติดต่อ

        อาการป่วยนั้นจะเกิดไข้สูงเฉียบพลัน มีรอยช้ำสีดำที่มาจากเลือดออกภายใน และต่อมน้ำเหลืองบวมบริเวณขาหนีบกับรักแร้ จนเสียชีวิตอย่างรวดเร็ว การติดต่อมาจากการสัมผัสและการหายใจ อีกทั้งยังมีหนูและหมัดหนูเป็นพาหะนำโรค ทำให้ระบาดได้อย่างกว้างขวาง

มาตรการการจัดการของสยาม


กาฬโรค

        เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงทราบข่าวกาฬโรคที่กำลังระบาดในต่างประเทศ จึงโปรดเกล้าฯ ตั้งด่านกักกันเรือที่เกาะไผ่ และร่างกฎหมายกักกันเรือ ไม่ให้โรคระบาดเข้าสยามได้ รวมถึงมีการรักษาความสะอาดด้วยการตั้งสุขาภิบาลกรุงเทพฯ พ.ศ. 2440 และตั้งแพทย์สุขาภิบาลเพื่อจัดการป้องกันโรคแก่ราษฎรอย่างเร่งด่วน นำโดย นพ.ฮิวจ์ แคมป์เบล ไฮเอต

        ต่อมา พ.ศ. 2444 กาฬโรคได้เข้าสยามเป็นครั้งแรกที่ภูเก็ต จากนั้นค่อย ๆ รุกมาเรื่อย ๆ จนกระทั่ง พ.ศ. 2447 จึงเข้ามาที่กรุงเทพฯ เป็นครั้งแรก ทาง นพ.ไฮเอต จึงได้ใช้มาตรการต่าง ๆ คอยจัดการกาฬโรค ดังนี้

        - ปิดล้อมบริเวณที่เกิดการระบาด และทำความสะอาดอย่างถ้วนทั่ว

        - รื้อถอน เผาบ้านที่สกปรก

        - ตั้งกลุ่มจับหนู

        - ตั้งโรงพยาบาลกาฬโรคที่คลองสาน เพื่อแยกกักกันผู้ป่วย และปัจจุบันคือโรงพยาบาลตากสิน

        - ระดมแพทย์ชาวตะวันตกมาช่วยตรวจโรคในท้องที่ต่าง ๆ

กาฬโรค

อุปสรรคของการป้องกันกาฬโรค

        สิ่งที่ลำบากที่สุดในการทำงานของเจ้าหน้าที่คือ ความหวาดกลัวของราษฎร ทั้งเรื่องความร้ายแรงของโรค และมาตรการที่เด็ดขาดของรัฐ ทำให้เกิดการปกปิด รวมถึงมีข่าวลือให้ร้ายการทำงานของเจ้าหน้าที่ จนแพทย์ถูกข่มขู่คุกคาม

        ส่วนวิธีแก้ไขนั้น รัฐบาลออกประกาศที่มุ่งเน้นให้ความรู้ความเข้าใจแก่ราษฎร จนถึงบังคับให้แจ้งความเมื่อมีผู้ป่วยกาฬโรค ทำให้ราษฎรร่วมมือกับแพทย์มากขึ้น


ผลจากมาตรการป้องกันกาฬโรค

        กาฬโรคยังคงระบาดไปถึงหัวเมืองต่าง ๆ และยังคงระบาดอีกหลายสิบปี แต่ก็ไม่ได้มีความรุนแรงนักเมื่อเทียบกับประเทศอื่น ๆ อาจจะเป็นเพราะว่า การมอบอำนาจให้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญตัดสินใจอย่างมีเอกภาพ รวมถึงความสามารถในการจัดการกับโรคระบาดที่ร้ายแรงระดับโลกอย่างเด็ดขาด ฉับไว เทียบเท่ากับอารยประเทศ

เรื่องที่คุณอาจสนใจ
เปิดบันทึก โรคระบาดสมัย ร.5 ที่มาจากจีน กับวิธีจัดการ ที่ทำให้คนเชื่อมั่นรัฐบาล อัปเดตล่าสุด 16 เมษายน 2563 เวลา 16:23:45 41,300 อ่าน
TOP