คณะรัฐมนตรี กำหนดให้ 15 ค่ำเดือน 6 ของทุกปี ซึ่งเป็น วันวิสาขบูชา เป็น วันต้นไม้แห่งชาติ เพื่อส่งเสริมและกระตุ้นให้คนไทย ตระหนักและหวงแหนทรัพยากรป่าไม้ อันจะเป็นหนทางนำไปสู่การอนุรักษ์และรู้จักการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอย่างคุ้มค่า เพื่อเก็บรักษาไว้ให้ลูกหลานต่อไปในอนาคต
ความหมาย วันต้นไม้แห่งชาติ คือ วันที่กระตุ้นให้คนไทยตระหนักและหวงแหนทรัพยากรป่าไม้ และปลูกฝังให้รู้จักการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติอีกทั้งการใช้ประโยชน์อย่างคุ้มค่า
ความเป็นมา วันต้นไม้ประจำปีครั้งแรกของโลก ถือกำหนดร้อยกว่าปีในมลรัฐเนแบรสกา ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยเมื่อวันที่ 10 เมษายน พ.ศ. 2515 มีประชาชนในมลรัฐเนแบรสกา ร่วมกันปลูกต้นไม้ได้กว่าหนึ่งล้านต้นและได้ถือปฏิบัติเป็นประเพณีสืบต่อมา มลรัฐอื่น ๆ ก็ได้ดำเนินการตามโครงการกำหนดวันต้นไม้ประจำปีของแต่ละมลรัฐขึ้น ความคิดนี้ได้แพร่หลายไปทั่วโลก และเมื่อปี พ.ศ. 2481 กรมป่าไม้ ได้เชิญชวนข้าราชการพ่อค้าและประชาชนร่วมกันปลูกต้นไม้ในวันชาติ ซึ่งตรงกับวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2484 ทั้งนี้ กรมป่าไม้ สั่งการให้เจ้าหน้าที่ป่าไม้ในส่วนภูมิภาคเป็นเจ้าหน้าที่ดำเนิน การร่วมกับคณะกรรมการจังหวัดและอำเภอจัดให้มีการปลูกต้นไม้ขึ้นในวันชาติคือ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2484 ถือว่าเป็นวันต้นไม้ประจำปีอย่างเป็นทางการครั้งแรกในประเทศไทย
ทั้งนี้ ในปี พ.ศ. 2494 ที่ประชุมใหญ่ขององค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ หรือ FAO มีมติให้ประเทศสมาชิกจัดกิจกรรมปลูกต้นไม้ประจำปีของแต่ละชาติแต่กรมป่าไม้ ได้ดำเนินการมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2481 โดยถือเอาวันชาติเป็นวันต้นไม้อยู่แล้ว จึงได้นำเรื่องเสนอคณะรัฐมนตรี ซึ่งมีมติให้ถือเอาวันชาติคือวันที่ 24 มิถุนายนของทุกปี เป็น "วันต้นไม้ประจำปีของชาติ"
ต่อมา ปี พ.ศ. 2503 ได้มีประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีให้ยกเลิกวันชาติ และคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2503 กำหนดให้ "วันเข้าพรรษา" เป็นวันต้นไม้ประจำปีของชาติแทนปี พ.ศ. 2532 พร้อมทั้งได้มีการเสนอคณะรัฐมนตรีว่า ปัจจุบันสภาพของฤดูกาลได้เปลี่ยนแปลงไปมากต้นไม้ ที่ปลูกใน "วันเข้าพรรษา" ซึ่งเป็นช่วงกลางฤดูฝนเมื่อฝนทิ้งช่วงเกิดสภาวะขาดแคลนน้ำ ต้นไม้ไม่สามารถตั้งตัวได้ก่อนถึงฤดูแล้งทำให้ได้รับความเสียหาย จึงขอให้พิจารณาอนุมัติให้ "วันวิสาขบูชา" ซึ่งอยู่ในช่วงเดือนพฤษภาคม และเป็นระยะเริ่มต้นของฤดูฝนเป็นวันต้นไม้ประจำปีของชาติแทน และคณะรัฐมนตรีได้มีมติอนุมัติเมื่อวันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2532 ทำให้ปัจจุบัน "วันวิสาขบูชา" จึงเป็น "วันต้นไม้ประจำปีของชาติ"
ความสำคัญของป่าไม้ ป่าไม้นับเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความสำคัญในด้านสังคมและเศรษฐกิจ เมื่อจำนวนประชากรของประเทศเพิ่มขึ้น ความต้องการในด้านบริโภคย่อมขยาตัวตามไปด้วย แต่เนื่องจากทรัพยากรบางประเภทมีอยู่อย่างจำกัด เช่น ที่ดิน ป่าไม้ สินแร่ ถ่านหิน น้ำมัน ฯลฯ โดยเฉพาะ ทรัพยากรป่าไม้ เป็นสิ่งที่สามารถนำมาใช้ได้โดยง่าย แต่การปลูกทดแทนต้องรอเวลาและใช้งบประมาณสูงในการดูแลรักษาทำนุบำรุง
ดังนั้น ปลายปี พ.ศ. 2528 รัฐบาลจึงได้ประกาศนโยบายป่าไม้แห่งชาติ เพื่อให้การจัดการและการพัฒนาทรัพยากรป่าไม้ สามารถกระทำได้อย่างต่อเนื่องเป็นแผนระยะยาว และประสานสอดคล้องกับการพัฒนาทรัพยากรชนิดอื่น ๆ และเพื่อให้ส่วนราชการรวมทั้งภาคเอกชนที่เกี่ยวข้อง ได้มีความเข้าใจร่วมกันและถือปฏิบัติไปในทางเดียวกัน
นโยบายป่าไม้แห่งชาติ ได้กำหนดไห้ให้มีพื้นที่ป่าไม้ทั่วประเทศในอัตราร้อยละ 40 ของพื้นที่ประเทศ ทั้งนี้ได้กำหนดไว้เป็นป่าเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและป้องกันภัย ธรรมชาติอันเกิดจากน้ำท่วมและการพังทลายของดิน ตลอดทั้งเพื่อประโยชน์ในการศึกษาวิจัยและนันทนาการของประชาชน คิดเป็นร้อยละ 15 ของพื้นที่ประเทศ ส่วนอีกร้อยละ 25 นั้น รัฐบาลได้กำหนดไว้เป็นป่าเศรษฐกิจเพื่อการผลิตไม้และของป่า
คุณประโยชน์ป่าไม้สำหรับมนุษย์และสัตว์โลกนั้น มีทั้งทางตรงและทางอ้อม โดยในทางตรง ได้แก่ การนำมาเป็นอาหาร ยารักษาโรค ที่อยู่อาศัย ทำเส้นใยเครื่องนุ่งห่ม ทำสิ่งปลูกสร้างอาศัย ใช้เป็นวัตถุเคมี ฯลฯ
ในทางอ้อม ป่าไม้เป็นปัจจัยสำคัญอันหนึ่งที่ทำให้ฝนตก และทำให้เกิดความชุ่มชื้น ช่วยบรรเทาความร้ายแรงของพายุ ช่วยป้องกันการพังทลายของหน้าดิน เป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า ฯลฯ
แต่ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ป่าไม้ได้ถูกทำลายอย่างรวดเร็วทั้งจากภัยธรรมชาติ เช่น ไฟป่า แต่สิ่งที่อันตรายที่สุด ก็คือ การตัดไม้ทำลายป่า อันเป็นทรัพยากรที่มีอย่างจำกัดมาใช้อย่างขาดแผนการดูแลบำรุงรักษาและปลูกทดแทน
กิจกรรมต่าง ๆ ที่ควรปฏิบัติในวันต้นไม้แห่งชาติ จากมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2532 ได้กำหนดให้วันวิสาขบูชาของทุกปีเป็นวันต้นไม้ประจำปีของชาติ ทั้งนี้นอกจากเพื่อสนองพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในด้านป่าไม้และสิ่งแวดล้อมแล้วยังเป็นการปลูกจิตสำนึกของประชาชนให้มีความรักและหวงแหนทรัพยากรป่าไม้อีกด้วย ทั้งนี้ กิจกรรมในวันป่าไม้แห่งชาติ อาทิ
1. จัดนิทรรศการ เอกสารเผยแพร่คุณประโยชน์และความสำคัญของป่าไม้ รวมทั้งการอนุรักษ์
2. ร่วมกิจกรรมที่เกี่ยวกับวันต้นไม้แห่งชาติ ซึ่งจัดโดยภาครัฐบาล หรือเอกชนต่าง ๆ เช่น ปลูกต้นไม้ การป้องกันไฟป่า ปลูกต้นไม้บริเวณสถานที่ของหน่วยงานและที่สาธารณประโยชน์ โรงเรียน ศาสนสถาน เป็นต้น
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
trueplookpanya.com, onep.go.th, tlcthai.com
